Uitbreiding begrip vastgoedtransactie

In de strijd tegen ondermijning maken gemeenten steeds vaker gebruik van de Wet Bibob. Door gebruik te maken van de Wet Bibob kunnen gemeenten voorkomen dat ze ongewild criminele activiteiten faciliteren. Gemeenten kunnen (onder meer) bij bepaalde vastgoedtransacties de partij onderzoeken met wie zij willen contracteren. Aan de hand van de uitkomsten van dit onderzoek kunnen gemeenten vervolgens bepalen of zij daadwerkelijk een overeenkomst met de betreffende partij willen aangaan. Recent, namelijk op 1 oktober 2022, is de gewijzigde Wet Bibob (tweede tranche) in werking getreden. Het begrip vastgoedtransactie is daarin opnieuw uitgebreid.

Het is belangrijk is om te weten wanneer er sprake is van een ‘vastgoedtransactie’ in de zin van de Wet Bibob. Alleen dan kun je de Wet Bibob namelijk toepassen. Onder een vastgoedtransactie wordt sinds 1 juli 2013 verstaan:

Op 1 augustus 2020 is de gewijzigde Wet Bibob (eerste tranche) in werking getreden. Het begrip vastgoedtransactie is daarin uitgebreid. Niet alleen de deelname aan een rechtspersoon valt onder het bereik van de Wet Bibob, maar ook de vergroting, vermindering of beëindiging van een dergelijke deelname. Verder is het door de wetswijziging mogelijk om de Wet Bibob toe te passen voordat toestemming wordt verleend voor de overdracht van een erfpachtrecht (zie ook de blog van Franc Pommer ‘Vijf hoofdlijnen van de gewijzigde Wet Bibob per 1 augustus 2020’).

Met de inwerkingtreding van de de Wet Bibob tweede tranche is het begrip vastgoedtransactie opnieuw uitgebreid.

De Wet Bibob kan voortaan worden toegepast voordat toestemming wordt verleend voor de overdracht van een opstalrecht. Voorwaarde is dan wel dat een toestemmingsvereiste is opgenomen in de akte van vestiging.

Gemeente A verleent een opstalrecht opstal aan partij B. Partij B komt het recht toe om het opstalrecht over te dragen aan een derde partij. In de akte van vestiging van het opstalrecht is opgenomen dat voor de overdracht van het opstalrecht toestemming nodig is van gemeente A. Partij B vraagt gemeente A om toestemming voor de overdracht van opstalrecht aan partij C.

Gemeente A kan de Wet Bibob toepassen om onderzoek te verrichten naar partij C. Als blijkt dat er een risico is, kan de gemeente de toestemming voor de overdracht van het opstalrecht door partij B aan partij C weigeren.

Het advies is om bij akten van vestiging altijd een toestemmingsvereiste voor overdracht op te nemen.

Het advies is om bij de overdracht van gemeentelijk vastgoed altijd een kettingbeding op te nemen met de strekking dat het vastgoed niet mag worden overgedragen zonder toestemming van de gemeente.

Als een dergelijk kettingbeding is opgenomen, staat het de gemeente namelijk vrij om een Bibob-onderzoek te verrichten naar de mogelijke verkrijger en kan de gemeente op basis van dit onderzoek bepalen of zij wel of geen toestemming verleent voor de overdracht.

Met de inwerkingtreding van de tweede tranche van de Wet Bibob hebben gemeenten meer mogelijkheden in de aanpak van ondermijnende criminaliteit, met name doordat zij vaker een Bibob-onderzoek kunnen doen. Voorwaarde is wel dat gemeenten bedingen dat de toestemming van de gemeente nodig is voor een (opvolgende) overdracht.

Op de Ondermijningsdag 2023 bespreek ik in mijn sessie uitgebreider over de toepassing van de Wet Bibob bij vastgoedtransacties (o.a. huur/verhuur, koop/verkoop, erfpacht en opstal) en de overige mogelijkheden om in het kader van vastgoedtransacties de integriteit van partijen te toetsen.

Wil je meer informatie over de Wet Bibob of andere screeningsmogelijkheden bij vastgoedtransacties? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met Anne van Wijk-Driessen.