• Home |
  • Kennis |
  • Glyfosaatverbod toegestaan in geliberaliseerde pachtovereenkomst

Glyfosaatverbod toegestaan in geliberaliseerde pachtovereenkomst

Glyfosaatverbod

De provincie Noord-Brabant heeft in een driejarig geliberaliseerde pachtovereenkomst een glyfosaatverbod opgenomen, zodat de pachter geen gebruik daarvan mag maken op het gepachte land.

Bij de gevraagde goedkeuring van de pachtovereenkomst is dit verbod in eerste instantie door de grondkamer geschrapt als zijnde een buitensporige verplichting. De Centrale Grondkamer vernietigt deze beslissing van de grondkamer en keurt de pachtovereenkomst alsnog ongewijzigd goed. En daarmee dus ook het verbod tot het gebruik van glyfosaat op het gepachte. In deze blog lees je hier meer over.

Goedkeuring van de pachtovereenkomst

Als partijen een pachtovereenkomst sluiten dan moet die overeenkomst in beginsel ter goedkeuring worden ingezonden aan de grondkamer (artikel 7:318 BW). Met uitzondering van hectarepacht- en teeltpachtovereenkomsten.

Een overeenkomst die niet door de grondkamer is goedgekeurd heeft wel bindende kracht tussen partijen. Er ontbreekt echter wel een voorkeursrecht voor de pachter (artikel 7:322 BW). Ook geldt de overeenkomst voor onbepaalde tijd, zonder mogelijkheid tot opzegging. Ten slotte kan de verpachter geen rechtsvordering tot betaling van de pachtprijs instellen.

Criteria voor goedkeuring door de grondkamer

De grondkamer keurt de pachtovereenkomst goed, tenzij een van de zes genoemde criteria in artikel 7:319 BW spelen. De grondkamer toetst daarbij of:

  • de overeengekomen pachtprijs aan het Pachtprijzenbesluit 2007 voldoet (onderdeel a);
  • verplichtingen uit de overeenkomst niet als buitensporig worden beschouwd (onderdeel b);
  • algemene landbouwkundige belangen niet worden geschaad(onderdeel c-e);
  • bepalingen niet in strijd zijn met de pachttitel 5 uit het BW boek 7.

Als de grondkamer niet (direct) goedkeurt, dient zij de pachtovereenkomst te wijzigen en in die gewijzigde vorm goed te keuren. Of als de pachtovereenkomst niet te wijzigen is, te vernietigen (artikel 7:320 BW).

Glyfosaatverbod wel of geen buitensporige verplichting?

Op 5 maart 2020 oordeelde de Centrale Grondkamer (GP 11.812) reeds dat een verbod op gebruik van middelen met glyfosaat in een geliberaliseerde pachtovereenkomst voor de duur van één jaar is toegestaan.

Nadrukkelijk is daarbij overwogen door de Centrale Grondkamer dat die beslissing beperkt is tot de ter toetsing voorgelegde overeenkomst voor de duur van één jaar. In alle andere situaties moet steeds aan de hand van de omstandigheden worden beoordeeld of er sprake is van een buitensporige verplichting of niet.

Beleid provincie voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord gebruik

De provincie Noord-Brabant heeft als beleid om de gronden duurzaam en maatschappelijk verantwoord te willen gebruiken. Daarom wordt in de pachtovereenkomsten door de provincie Noord-Brabant een verbod op het gebruik van glyfosaat opgenomen. Hiermee wil de provincie – conform haar beleid – het gebruik van glyfosaat terugdringen.

Toetsing pachtovereenkomst van provincie Noord-Brabant

Zoals hiervoor aangegeven, dient de grondkamer de pachtovereenkomsten eerst goed te keuren. Hierbij heeft de grondkamer zich dan ook uitgelaten over de toelaatbaarheid van het glyfosaatverbod.

De grondkamer-Zuid vond het opgenomen glyfosaatverbod in een driejarig geliberaliseerde pachtovereenkomst niet toelaatbaar, omdat het een buitensporige verplichting zou zijn. In het hoger beroep heeft de Centrale Grondkamer op 11 november 2021 deze beslissing echter vernietigd en de pachtovereenkomst ongewijzigd goedgekeurd. Daarmee is het door de provincie gewenste glyfosaatverbod in stand gebleven.

De omstandigheden die hierbij doorslaggevend zijn, is dat er sprake is van een korte duur zonder perspectief op langer gebruik. Bovendien wist de pachter bij het bieden van een prijs voor het gepachte dat het glyfosaatverbod aan de orde was. De pachter hield daar in zijn prijs rekening mee. Ook wordt de pachter er niet op aangesproken dat het gepachte bij het einde van de pacht mogelijk niet in dezelfde staat verkeerd als bij aanvang van het gebruik.

Oordeel Centrale Grondkamer over inperking exploitatievrijheid

De Centrale Grondkamer vindt, ondanks de terughoudende toetsing, dat in deze situatie geen sprake is van een buitensporige inperking van de exploitatievrijheid.

De pachter weet van tevoren waar hij aan toe is. En volgens de Centrale Grondkamer is exploitatie zonder gebruik van glyfosaat goed mogelijk. Dit laatste is interessant voor de gevallen waarin een pachter niet vooraf bekend is met een dergelijk verbod. Is het kunnen exploiteren zonder glyfosaat dan voldoende? Hierover zal de Centrale Grondkamer zich hopelijk nog in latere kwesties uitlaten.

Toestaan opnemen glyfosaatverbod nog geen landelijk beleid

De uitspraak van de Centrale Grondkamer heeft dus al gevolgen voor nieuwe, meerjarige pachtovereenkomsten. Er is tot op heden nog geen landelijk beleid. Maar naast de provincie nemen inmiddels andere provincies en gemeenten het glyfosaatverbod op in de nieuwe overeenkomsten voor pachtgronden.

Gezien de vereiste toetsing door de grondkamer zal duidelijk worden of in die gevallen sprake is van een toelaatbaar verbod. Zoals aangehaald zal dit afhangen van de specifieke omstandigheden van het desbetreffende geval.

Vragen?

Heb jij vragen over gesloten of nog te sluiten pachtovereenkomsten? Neem dan contact op met José Jochemsen-Vernooij.