Mantelzorgwoningen zijn vergunning- maar niet zorgenvrij !
Sinds 1 november 2014 is de bouw en het gebruik van mantelzorgwoningen – mits aan bepaalde situerings- en maatvoeringseisen wordt voldaan – vergunningvrij. De gedetailleerde regelgeving ten aanzien van mantelzorgwoningen is opgenomen in het Besluit omgevingsrecht. Wanneer aan de spelregels van het Besluit omgevingsrecht wordt voldaan, is voor de bouw en het gebruik van de mantelzorgwoning niet alleen geen vergunning nodig, beperkende bepalingen in een bestemmingsplan zijn meteen ook betekenisloos. Dat volgt uit een recente uitspraak van de Raad van State (zaaknummer: 201502368/1). Alhoewel die uitspraak niet zag op gronden in het buitengebied, is de uitspraak ook voor die situatie relevant. Zeker ook op het platteland kan aanleiding ontstaan om in zorgbehoefte te voorzien door een mantelzorgwoning te bouwen. Het vergunningvrij maken van dergelijke woningen zorgt echter ook voor niet voorziene complicaties. Het is goed om hier oog voor te hebben.
Bedrijf buurman op slot en zelf hinder
De bouw van een mantelzorgwoning zal in het buitengebied veelal probleemloos kunnen plaatsvinden. Maar waar dichtbij de bouwlocatie stallen van een buurman liggen kan het onwenselijk zijn om een mantelzorgwoning toe te staan. Het woon- en leefklimaat van de mantelzorgwoning kan immers onder druk komen staan vanwege bijvoorbeeld geur of geluid. Maar omgekeerd kan de buurman in zijn bedrijfsvoering en -ontwikkeling beperkingen ondervinden vanwege de komst van de mantelzorgwoning. Het Activiteitenbesluit schrijft in bepaalde gevallen vaste aan te houden afstanden voor. Bij vergunningvrij bouwen kan een mantelzorgwoning worden gebouwd binnen de voor het bedrijf van de buurman geldende vaste afstand. Dat zet niet alleen meteen de bedrijfsontwikkeling op slot, maar betekent ook dat voor de bestaande situatie niet aan de eisen van het Activiteitenbesluit wordt voldaan. In een bestemmingsplan kunnen voor dit probleem geen oplossingen worden vastgelegd door bijvoorbeeld een ruimtelijke scheiding (bebouwingsvrije zone) te creëren. Dergelijke bebouwingsvrije zones sluiten het vergunningvrij bouwen van een mantelzorgwoning niet uit. Precies dat heeft de Raad van State uitgemaakt in de hiervoor bedoelde zaak. Dit wil niet zeggen dat een bestemmingsplan helemaal niet aan een oplossing kan bijdragen. Maar degelijke oplossingen zullen dan wel buiten de gebruikelijke bestemmingssystematiek moeten worden gezocht.
Probleem onvoldoende onderkend
Mijn ervaring is dat deze problematiek bij het opstellen van bestemmingsplannen nog onvoldoende wordt onderkend. Wanneer een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied in procedure wordt gebracht is het daarom voor vooral veehouders van belang om na te gaan of hun bedrijf niet in de knel komt door de bouw van mantelzorgwoningen. En voor degenen die een mantelzorgwoning willen bouwen, geldt dat goed moet worden nagedacht over de situering daarvan. Als dat dicht op een stal van een buurman gebeurt, dan wordt de veehouder geblokkeerd. Maar er is ook een eigen belang. Wat verder weg bouwen van de stal voorkomt hinder. Toepassen van gezond boerenverstand kan veel ellende voorkomen.
Fijnstof
En dan nog iets. Stel dat de mantelzorgwoning gewenst is bij een functionerende veehouderij en de woning is voorzien (en dat kan vaak ook niet anders) vlakbij een eigen stal. Voor een plattelandswoning heeft de Raad van State op 4 februari 2015 (zaaknummer: 201306630/5) uitgemaakt dat een beoordeling op luchtkwaliteit (fijnstof) moet plaatsvinden. Dat geldt niet voor de bedrijfswoning omdat die in de Wet milieubeheer is uitgezonderd. Die uitzondering geldt volgens de Raad van State niet voor voormalige bedrijfswoningen die door een burger worden bewoond. Waarom zou dit voor een mantelzorgwoning anders zijn? Het gevolg is ingrijpend. De mantelzorgwoning zou het eigen bedrijf op slot kunnen zetten als de fijnstofnorm daar niet wordt gehaald. Ga bij dit soort beslissingen dus niet over een nacht ijs.
Duidelijk Hekkelman.
Stel je vragen aan onze specialisten
“Neem contact met mij op en ontvang antwoord op jouw vragen. Ik ben bereikbaar per mail of telefoon.”
