• Home |
  • Kennis |
  • Hoe intensief mag het recht van overpad worden gebruikt?

Hoe intensief mag het recht van overpad worden gebruikt?

recht van overpad

Een erfdienstbaarheid is een zakelijk recht om van eigendom van een ander gebruik te mogen maken. De meest bekende vorm daarvan is het recht van overpad. De grondeigenaar is verplicht de gerechtigde toegang te geven tot zijn perceel en overpad te bieden. Vaak gaat het om een lang geleden gevestigd recht. In de loop van de tijd neemt de intensiteit van het gebruik van het overpad toe. Kan de eigenaar daar iets tegen doen?

Het recht van overpad

Bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden was onlangs een zaak aan de orde waarin een grondeigenaar zich verzette tegen intensiever gebruik van het recht van overpad. Een melkveehouder had sinds enkele decennia een recht van overpad over het weiland van zijn buurman. De melkveehouder gebruikte het recht van overpad enkele keren per jaar voor het omweiden van koeien en om met materieel op zijn eigen achterliggende perceel te komen voor onderhoud. Nadat de melkveehouderij overgaat op de zoon, veranderde dat. De zoon startte een nieuwe onderneming in handel en reparatie van landbouw- en grondmachines. Met de komst van de nieuwe onderneming is de zoon intensiever gebruik gaan maken van het overpad. De eigenaar heeft zich daartegen verzet.

Het recht van overpad verminderen of opheffen

De eigenaar probeert in de procedure bij het hof om de intensiteit van het gebruik van het recht van overpad te verminderen, of het recht van overpad zelfs helemaal op te heffen. De eigenaar hield het gebruik van het pad nauwkeurig bij in een logboek en een cameralogboek. Daaruit blijkt dat de buurman het recht van overpad dagelijks veelvuldig te voet en met voertuigen wordt gebruikt. Daarnaast geeft de eigenaar aan dat het recht overpad met opzet veelvuldig, lawaaierig en scheldend werd gebruikt.

De vestigingsakte

In de procedure bij het hof doet de grondeigenaar een beroep op de vestigingsakte. In de akte van ruilverkaveling van 1967 was het recht van overpad vastgelegd. In de ruilverkavelingsakte stond dat het recht van overpad moet worden gebruikt “op de wijze zoals dat tot dusver werd uitgeoefend”. In 1967 werd het recht van overpad gebruikt voor het weiden van vee en met lichte landbouwvoertuigen. Het hof legt de bepaling in de akte echter anders uit dan de eigenaar. Het hof licht toe dat voor de uitleg van een akte wordt gekeken naar de partijbedoeling die moet worden afgeleid uit de in de akte gebruikte bewoordingen. De bewoordingen moeten worden uitgelegd op objectieve wijze zodat die uitleg ook voor derden duidelijk is. Volgens het hof blijkt uit de bewoordingen niet dat het gebruik in 1967 is vastgelegd. Het gebruik in 1967 is in de akte niet omschreven en voor derden onbekend.

Recht van overpad volgens de plaatselijke gewoonte

De eigenaar wierp op dat de akte dan moet worden uitgelegd door de plaatselijke gewoonte van destijds. Om zijn standpunt kracht bij te zetten verwees de eigenaar naar een boek over de geschiedenis van het dorp waaruit de destijds plaatselijke gewoonte zou blijken. Het boek brengt het hof niet op andere gedachten. Het hof geeft aan dat het boek geen duidelijke relatie heeft met de akte. Daarnaast bevat de akte al regels over de uitoefening van het recht van overpad en is er daarom volgens het hof geen aanleiding om aan te sluiten bij de plaatselijke gewoonte.

Onvoorziene omstandigheden

Als laatste grond voerde de eigenaar aan dat er sprake is van zodanige intensivering dat er sprake is van onvoorziene omstandigheden. Het hof gaat hierin mee. Volgens het hof dient de eigenaar enige intensivering te dulden maar is het gebruik in dit geval aanzienlijk geïntensiveerd. Door het intensievere gebruik is volgens het hof sprake van een onevenredige verzwaring van het recht van overpad. Het hof is van oordeel dat het recht van overpad niet ongewijzigd kan blijven voortbestaan. Hoe het recht van overpad moet worden gewijzigd laat het hof vooralsnog in het midden. Het hof wil eerst met partijen ter plaatse in overleg.

Eigenaren van gronden belast met een erfdienstbaarheid zien zich vaker voor dergelijke vragen gesteld. Bijvoorbeeld of zwaarder materieel is toegestaan op een pad.

Stel je vragen aan onze specialisten

“Neem contact met mij op en ontvang antwoord op jouw vragen. Ik ben bereikbaar per mail of telefoon.”
recht van overpad