• Home |
  • Kennis |
  • Nieuwe regels voor distributieovereenkomsten per 1 juni 2022

Nieuwe regels voor distributieovereenkomsten per 1 juni 2022

Distributieovereenkomsten

Vanaf 1 juni 2022 zullen nieuwe mededingingsregels gelden voor distributieovereenkomsten en andere verticale overeenkomsten. In deze blog lees je over de belangrijkste veranderingen en welke gevolgen dit heeft voor jouw onderneming.

Wat houdt mededingingsrecht in?

Het is ondernemingen verboden om afspraken te maken die de concurrentie (de mededinging) beperken: het kartelverbod. Dit verbod geldt niet alleen voor afspraken tussen concurrenten (horizontaal), maar ook voor afspraken die producenten/leveranciers met hun distributeurs maken (verticaal). Een bekend voorbeeld van een verboden afspraak op verticaal niveau is het opleggen van vaste wederverkoopprijzen.

Nieuwe regels voor verticale overeenkomsten, waaronder distributieovereenkomsten

Sommige afspraken zijn vrijgesteld van het kartelverbod, omdat de positieve effecten daarvan groter zijn dan de (mededingingsrechtelijke) negatieve effecten. Denk bijvoorbeeld aan het optuigen van een exclusief of selectief distributiestelsel.

Voor verticale overeenkomsten (zoals distributieovereenkomsten) zijn deze vrijstellingen op dit moment nog opgenomen in groepsvrijstellingsverordening EU 330/2010 (de Vertical Block Exemption Regulation of ‘VBER’). Vanaf 1 juni 2022 zal een herziene VBER in werking treden, met nieuwe regels voor producenten/leveranciers en distributeurs. Ook zullen vanaf dat moment nieuwe richtsnoeren gelden, die ondernemingen moeten helpen bij hun eigen toetsing van verticale overeenkomsten aan de mededingingsregels.

Huidige VBER voldoet niet meer

De redenen waarom de Europese Commissie met een herziene VBER komt? Voornamelijk voortschrijdend inzicht en de noodzaak om mee te gaan met de tijd. De Europese Commissie is tot de conclusie gekomen dat bepaalde typen afspraken ten onrechte binnen of juist buiten de (huidige) groepsvrijstelling vallen. Ook speelt de opkomst van de e-commerce en online platforms waarop producten worden verkocht (zoals Bol.com) een rol. Daar wordt in de huidige VBER onvoldoende rekening mee gehouden.

De belangrijkste veranderingen voor distributie

En waar hebben we het dan over? Voor distributeurs en de producenten/leveranciers die van hun “diensten” gebruik maken zullen een paar zaken veranderen. De belangrijkste wijzigingen op een rijtje:

1. De regels voor dual distribution zijn aangescherpt.

Van dual distribution is sprake als een producent/leverancier zijn product niet alleen via distributeurs op de markt brengt, maar dat ook zelf doet op detailhandelniveau. Als de leverancier en distributeur een gezamenlijk marktaandeel van maximaal 10% hebben, verandert er niets. Is het marktaandeel meer dan 10% maar minder dan 30%, dan is dual distribution nog steeds toegestaan. In dat geval wordt informatie-uitwisseling tussen leverancier en distributeur wel beoordeeld als horizontale informatie-uitwisseling. De gedachte daarachter is dat producent/leverancier en distributeur informatie over bijvoorbeeld prijzen met elkaar zouden kunnen uitwisselen, waarmee zij hun prijszetting op elkaar kunnen afstemmen. Alleen informatie-uitwisseling die noodzakelijk is om de productie en distributie van producten te verbeteren zal onder de herziene VBER toegestaan zijn.

Een belangrijke uitzondering op deze nieuwe regel is dat de vrijstelling niet van toepassing is op hybride platformen, zoals Bol.com en Amazon. Dit heeft tot gevolg dat iedere gesloten verticale overeenkomst door deze partijen individueel aan het kartelverbod zal moeten worden getoetst.

2. Dual pricing wordt toegestaan.

Het rekenen van hogere prijzen voor producten die voor online verkoop bedoeld zijn wordt toegestaan, mede om investeren in en verkoop vanuit fysieke winkels te stimuleren. Het prijsverschil moet wel terug te leiden zijn tot gemaakte (hogere) investeringen en kosten voor de verschillende verkoopkanalen.

3. De mogelijkheden van exclusieve en selectieve distributie worden uitgebreid.

Onder de herziene VBER wordt gedeelde exclusiviteit mogelijk. Hierdoor kunnen meerdere exclusieve distributeurs voor een bepaald gebied of een bepaalde klantenkring worden aangewezen. Het aantal distributeurs moet dan wel in verhouding staan tot dat territorium of die klantenkring en de investeringen die voor de exclusieve verkoop moeten worden gedaan.

Daarnaast wordt het eenvoudiger om een combinatie van verschillende typen distributiestelsels naast elkaar toe te passen. Hierdoor ben jij als producent/leverancier beter in staat om een gesloten distributienetwerk op te zetten.

“Oude” overeenkomsten in strijd met de nieuwe regels?

Distributieovereenkomsten die op 31 mei 2022 van kracht waren (en daarna doorlopen) kunnen door de nieuwe regels bepalingen bevatten die niet in lijn zijn met de herziene VBER. Geen zorgen: voor die overeenkomsten geldt een vrijstelling van het kartelverbod tot 31 mei 2023. Om daar een beroep op te kunnen doen, moet de overeenkomst wel voldoen aan de voorwaarden van de oude VBER.

Toets je distributieovereenkomsten tijdig aan de nieuwe regels

Zorg ervoor dat de “oude” distributieovereenkomsten en werkwijzen tijdig worden getoetst aan de nieuwe regels, met name als het gaat om dual distribution en informatie-uitwisseling. Hier is voor zowel de fabrikant/leverancier als voor distributeurs een taak weggelegd. Na 31 mei 2023 kan de Autoriteit Consument en Markt (‘ACM’) namelijk handhaven en boetes opleggen. Die boetes kunnen flink oplopen, tot wel 10% van de (concern) jaaromzet. Ook kan de ACM boetes opleggen aan personen die binnen de onderneming bij het verticale kartel betrokken zijn. Die boetes kunnen maximaal 9 ton bedragen.

Bedrijven doen er goed aan dit serieus te nemen. Dat de ACM ook deelnemers aan verticale kartels beboet is namelijk onlangs weer gebleken, toen Samsung een boete van ruim 39 miljoen kreeg opgelegd voor het beïnvloeden van de retailprijzen. Zorg er daarom voor dat je zorgvuldig met de nieuwe mededingingsregels omgaat.

Aanpassen distributiestelsel

Als producent/leverancier kun je de komst van de herziene VBER aangrijpen als kans om je huidige distributiestelsel aan te passen. Onze specialist Valerie Kruijtzer kan je helpen om na te gaan wat voor jouw onderneming de beste mogelijkheden zijn. Ook beoordeelt Valerie graag of jouw huidige contracten voldoen aan de regels van de herziene VBER. Neem vanwege de korte overgangsperiode tijdig contact met haar op.

Stel je vragen aan onze specialisten

“Neem contact met mij op en ontvang antwoord op jouw vragen. Ik ben bereikbaar per mail of telefoon.”
Valerie Kruijtzer