• Home |
  • Kennis |
  • Aanvang verjaringstermijn: treed tijdig op tegen onrechtmatig gebruik gemeentegrond

Aanvang verjaringstermijn: treed tijdig op tegen onrechtmatig gebruik gemeentegrond

verjaringstermijn

In 2015 oordeelde de Hoge Raad al dat de verjaringstermijn van bevrijdende verjaring kan aanvangen vóór het moment dat grond in bezit is genomen, namelijk op het moment dat opheffing van de onrechtmatige toestand gevorderd kon worden.

In de rechtspraak is het hierna lange tijd stil gebleven. Pas recent is in een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden toepassing gegeven aan de onrechtmatige toestand als aanvangsmoment van de verjaringstermijn.

In deze blog ga ik in op de uitspraak en het belang van gemeenten om tijdig op te treden bij onrechtmatig gebruik van gemeentegrond dat daaruit volgt.

Verjaringstermijn kan vóór inbezitneming van grond aanvangen

De verjaringstermijn voor bevrijdende verjaring bedraagt twintig jaren. De verjaringstermijn zal in veel gevallen aanvangen op het moment dat de grond in ‘bezit’ is genomen door de gebruiker van de grond.

Uit het arrest van de Hoge Raad (en artikel 3:314 lid 2 BW) volgt dat de verjaringstermijn ook al kan aanvangen op het moment dat ‘onmiddellijke opheffing gevorderd kon worden van de toestand waarvan het bezit de voortzetting vormt’.

Die situatie kan zich voordoen wanneer de grond al onrechtmatig in gebruik is genomen, maar het gebruik nog niet voldoende is om van bezit van de gebruiker te kunnen spreken. Als het gebruik van de betreffende grond zich vervolgens uitbreidt waardoor op enig moment wél sprake is van bezit, dan is de verjaringstermijn niet gestart op het moment van inbezitneming, maar op het moment dat de grond onrechtmatig in gebruik is genomen. Dat betekent dat de voorafgaande periode van onrechtmatig gebruik dus meetelt bij het verloop van de verjaringstermijn.

Het is daarom van belang om zekerheidshalve tijdig op te treden tegen het gebruik van gemeentegrond dat plaatsvindt zonder geldig recht of titel. De kans bestaat immers dat de verjaringstermijn achteraf gezien op dat moment al is aangevangen door het onrechtmatige gebruik, wanneer de betreffende grond in een later stadium alsnog in bezit wordt genomen vanwege aanvullende bezitshandelingen.

Uitspraak Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden: verjaringstermijn liep al door onrechtmatig gebruik

De hiervoor besproken situatie speelde ook in de uitspraak van het gerechtshof. In die zaak was vanaf 1978 gebruik gemaakt van grond door onder meer een rijbak voor paarden aan te leggen. Dat was volgens het hof onvoldoende om bezit van de grond aan te kunnen nemen.

Volgens het hof was er in 1995 wél sprake van bezit, toen er inmiddels ook diverse andere zaken waren gebouwd en aangelegd.

Dat leidde tot de conclusie van het hof dat de verjaringstermijn niet pas in 1995 was gaan lopen, maar al in 1978. Op dat moment was namelijk al sprake van onrechtmatig gebruik van de grond waarvan de opheffing gevorderd kon worden.

Die conclusie heeft als gevolg dat de verjaringstermijn al in 1998 was verstreken. De schadevergoedingsvordering vanwege het eigendomsverlies (waarmee eventueel teruglevering van de grond gevorderd had kunnen worden) was daarmee eveneens verjaard, namelijk in 2018.

Conclusie: voorafgaand onrechtmatig gebruik kan leiden tot voltooiing van de verjaringstermijn (voor schadevergoeding) op een eerder tijdstip

De verjaringstermijn voor bevrijdende verjaring kan al gaan lopen bij aanvang van het onrechtmatige gebruik van grond, wanneer de grond op een later moment in bezit genomen wordt.

Het verdient daarom aanbeveling om tijdig op te treden tegen onrechtmatig gebruik van gemeentegrond. Ook met het oog op de verjaring van een schadevergoedingsvordering die de gemeente mogelijk toekomt in het geval van haar eigendomsverlies door bevrijdende verjaring.

Vragen?

Heb je vragen over verjaring van (gemeente)grond, neem dan vrijblijvend contact op met Dave Trip.