• Home |
  • Kennis |
  • Gasloos bouwen: risico voor bestemmingsplannen? (deel 2)

Gasloos bouwen: risico voor bestemmingsplannen? (deel 2)

Gasloos bouwen

Wat als de gemeente heeft laten weten in een gebied gasloos te willen gaan bouwen. Moet die gemeente dan in een bestemmingsplan ook regelen en waarborgen dat gasloos moet worden gebouwd? Voor nieuwbouwwijken is het antwoord daarop: nee.

Nieuwbouwwijken en gasloos bouwen

Volgens de Raad van State in een uitspraak van 17 april 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:1257) heeft de gemeente Soesterberg voor een nieuwbouwwijk van 300 woningen niet in de planregels hoeven vastleggen dat gasloos zal worden gebouwd in het plangebied. Naast het feit dat dit een uitvoeringskwestie betreft (wel of niet voor gas geschikte leidingen in de grond), wijst de Raad van State terecht op de gewijzigde Gaswet waarin al is geregeld dat nieuwbouwwoningen in principe gasloos moeten worden gebouwd.

Een extra regeling in bestemmingsplannen is dan ook niet nodig, zo is uit de uitspraak af te leiden. Doorslaggevend voor het verplicht gasloos bouwen van nieuwe woningen is of een aanvraag voor een bouwvergunning voor of na 1 juli 2018 is ingediend. Bij aanvragen van na 1 juli 2018 moet gasloos worden gebouwd. Omdat we nu al bijna een jaar na 1 juli 2018 leven, zullen bestemmingsplannen met nieuwe woonbestemmingen ‘automatisch’ slechts gasloze nieuwe woningen mogelijk maken. Alleen onder strenge voorwaarden kan een gemeente op de plicht tot gasloos bouwen nog wel een uitzondering maken. Zie hierover mijn eerdere blogs (o.a Gasloos bouwen en Gebiedsaanwijzingen voor uitzonderingen op gasloos bouwen).

De uitspraak van 17 april 2019 is de tweede uitspraak van de Raad van State waarin gasloos bouwen aan de orde is en ook de tweede keer dat blijkt dat gasloos bouwen in bestemmingsplannen nog geen belangrijke rol speelt. In een uitspraak van 15 augustus 2018 (ECLI:NL:RVS:2018:2731) oordeelde de Raad van State al dat extra ruimtebeslag als gevolg van gasloos bouwen met onder meer bijhorende infrastructuurvoorzieningen en extra buitenruimtes voor warmtepompinstallaties beperkt van omvang is en al snel binnen de bouwmogelijkheden van het bestemmingsplan past. Zie hierover ook mijn blog: Gasloos bouwen: risico voor bestemmingsplannen?

Bestaande wijken en gasloos bouwen in bestemmingsplannen?

Beide uitspraken gingen over bestemmingsplannen voor nieuwbouwwijken waar gasloos bouwen in de praktijk inmiddels letterlijk de norm is.

Dit geldt niet voor bestaande wijken, terwijl ook deze wijken van het gas af moeten. Het gasloos bouwen in de gebouwde omgeving waarbij het bestaande gasnet moet worden vervangen heeft veel voeten in de aarde. Denk alleen al aan veelbesproken kosten van deze energietransitie en aan bestaande rechten van huizenbezitters op het bestaande gasnet.

Voor het gasloos maken van bestaande woonwijken lijkt op het eerste oog (ook) voor bestemmingsplannen geen rol te zijn weggelegd. Zoals de Raad van State oordeelt is de aanleg van een gasnet een uitvoeringsaspect en is een in de grond gelegen gasnet ruimtelijk van ondergeschikt belang. Niet voor niets wordt in bestemmingsplannen in het algemeen geen regeling voor het gasnet opgenomen.

Gebiedsaanwijzingsbesluit in bestemmingsplan verbrede reikwijdte

Toch ziet de wetgever in bestemmingsplannen met verbrede reikwijdte nu juist een mogelijkheid om ook de gebouwde omgeving van het gas af te krijgen. Op korte termijn zal hiervoor in de Crisis- en herstelwet de mogelijkheid van een gebiedsaanwijzingsbesluit worden opgenomen (ook wel Transitiewet genoemd). Met zo’n gebiedsaanwijzingsbesluit krijgt de gemeente de bevoegdheid een wijk van het gasnet af te koppelen en aan te sluiten op een andere energie-infrastructuur zoals een warmtenet. Zogenoemde ‘proeftuingemeenten’ kunnen hier wellicht hun voordeel mee doen. Zie ook mijn blog: Experiment Crisis- en herstelwet: bestaande woningen afkoppelen van het gasnet.

Is dit een mooi voorbeeld van een meer geïntegreerd omgevingsrecht voor de fysieke leefomgeving zoals de wetgever dat graag onder de Omgevingswet ziet?

In een volgende blog zal ik dit gebiedsaanwijzingsbesluit bespreken. Wordt vervolgd!

Heb je vragen over gasloos bouwen en de energietransitie in de gebouwde omgeving? Neem dan contact met mij op.