Meer focus op Omgevingswet door wetswijziging Crisis- en herstelwet en afschaffing actualiseringsplicht bestemmingsplannen
Onlangs heeft de ministerraad ingestemd met het voorstel van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om de Crisis- en Herstelwet (hierna: ‘de Chw’) te wijzigen. Overheden zullen op basis van dit wetsvoorstel meer mogelijkheden krijgen om onder de vlag van deze wet projecten te realiseren en procedures te verkorten. De voorgestelde wetswijziging moet onder andere de productie van nieuwe woningen stimuleren. In deze blog stippen wij deze voorgestelde wetswijziging kort aan. Tevens gaan wij in op het wetsvoorstel inzake de afschaffing van de actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen. Dit wetsvoorstel wordt op 17 april 2018 door de Eerste Kamer als hamerstuk afgedaan. De inwerkingtreding is nog onduidelijk (en wordt bij Koninklijk Besluit bekendgemaakt). Wij verwachten dat dit wetsvoorstel echter op korte termijn in werking zal treden.
I. Wetswijziging Crisis- en herstelwet
Achtergrond Crisis- en herstelwet
De Chw werd in 2010 ingevoerd om de besluitvorming rondom ruimtelijke projecten te versnellen. Sindsdien wordt de Chw (succesvol) ingezet als instrument voor het versnellen van de besluitvorming rondom bestemmingsplannen voor (o.a.) woningbouw, maar ook voor experimenten met bestemmingsplannen (de zogenaamde bestemmingsplannen met verbrede reikwijdte). Zo geldt bijvoorbeeld ten aanzien van bestemmingsplannen die woningbouw mogelijk maken, een procedurele verkorting van de doorlooptijd van beroepsprocedures bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: ‘de Afdeling’). Voor deze procedures geldt dat de Afdeling binnen zes maanden na afloop van de beroepstermijn uitspraak moet doen. Ook kan voor woningbouwprojecten en projecten rond de energietransitie bij wijze van experiment worden afgeweken van huidige wet- en regelgeving om knelpunten op te lossen.
Kamerbrief van 8 maart 2018
Minister Ollongren kondigde in haar Kamerbrief van 8 maart 2018 (Kamerstukken II, 2017-18, 33 118, nr. 102) aan dat zij de Chw wil aanpassen om de realisatie van de woningbouwproductie te versnellen. Zij wil de Chw op drie onderdelen aanpassen, namelijk:
- het vereenvoudigen van de aanwijzingsprocedure voor duurzame innovatieve experimenten, door aanpassing van de criteria voor aanwijzing;
- het verkorten van de aanwijzingsprocedure van duurzame innovatieve experimenten en ontwikkelingsgebieden, door het toevoegen van nieuwe projecten aan bestaande experimenten bij ministeriële regeling te laten plaatsvinden;
- het verbreden van de reikwijdte van de Chw, zodat experimenten nog beter kunnen aansluiten bij de Omgevingswet.
Daarnaast geeft de minister aan dat zij in gesprek is met maatschappelijke partijen om in kaart te brengen tegen welke knelpunten wordt aangelopen bij de realisatie van de woningbouwproductie. Deze informatie, zo geeft zij aan, zal zij gebruiken bij de uitvoering van de motie van Tweede Kamerlid Ronnes (Kamerstukken 29 383, nr. 288).
Sneller en flexibeler
In haar Kamerbrief van 13 maart 2018 (Kamerstukken II 2017-18, 32 847, nr. 332) herhaalde minister Ollongren dat zij voor de zomer met het wetsvoorstel komt om de mogelijkheden die de Chw biedt bij het versnellen van woningbouw te vergroten, en procedures voor decentrale overheden om van deze mogelijkheden gebruik te maken te verkorten.
Onder de vlag van de Chw experimenteren steeds meer gemeenten (en provincies) met verruimde mogelijkheden om, als voorloper op het omgevingsplan, te experimenteren met het ‘bestemmingsplan met verbrede reikwijdte’. Deze bijzondere bestemmingsplannen bieden allerlei mogelijkheden om (o.a.) af te wijken van sectorale wetgeving (zoals de Wet milieubeheer, de Wet geluidhinder en het Activiteitenbesluit). Het lijstje met wetten waar van af kan worden geweken zal mogelijk worden verruimd. De mogelijkheden van de Chw geven de praktijk daarmee mogelijkheden om alvast te experimenteren met het omgevingsplan uit de Omgevingswet. Daarmee wordt de Chw een steeds belangrijker instrument voor de voorbereiding op de invoering van de Omgevingswet.
Wetswijziging voor advies naar de Afdeling
Zoals wij hiervoor al aangaven, heeft de ministerraad ermee ingestemd om het wetsvoorstel voor advies aan de Afdeling advisering van de Raad van State te zenden. Het wetsvoorstel is om die reden nog niet openbaar. De tekst van het wetsvoorstel wordt, tezamen met het advies van de Raad van State, tezijnertijd openbaar bij de indiening daarvan bij de Tweede Kamer. Van de ontwikkelingen op dat punt houden wij je uiteraard op de hoogte.
II. Afschaffing actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen is (bijna) een feit!
Rachid Benhadi kondigde eerder al aan dat het wetsvoorstel ‘Wijziging van de Wet ruimtelijke ordening en de Invoeringswet Wet ruimtelijke ordening (afschaffing actualiseringsplicht bestemmingsplannen en beheersverordeningen)’ (Kamerstukken II, 2016-17, 34 666, nr. 1-3) naar zijn verwachting weer rap op de kameragenda gezet zou worden. Dit wetsvoorstel, dat verband houdt met de Omgevingswet, voorziet in de afschaffing van de actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en tevens in de afschaffing van de legessanctie. Voor een uiteenzetting van de achtergronden van dit wetsvoorstel verwijzen wij naar het artikel van Rachid Benhadi en Tycho Lam (Het wetsvoorstel tot afschaffing van de actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen, TBR 2017/54).
De Tweede Kamer nam op 1 februari 2018 het wetsvoorstel aan. Daarmee ging het wetsvoorstel voor behandeling naar de Eerste Kamer. Deze week is ook de Eerste Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel. Het wetsvoorstel wordt op 17 april aanstaande als hamerstuk afgedaan.
III. Resumerend: meer ruimte voor focus op de Omgevingswet
De hierboven aangestipte wetswijzigingen hebben voordelen voor de praktijk. De afschaffing van de actualiseringsplicht is goed nieuws voor gemeenten, die al ruime tijd op deze wetswijziging wachten. Gemeenten hoeven nu niet meer te werken aan het actualiseren van bestemmingsplannen. Dit heeft twee voordelen voor gemeenten:
- de legessanctie van artikel 3.1 lid 4 van de Wro vervalt zodra het wetsvoorstel in werking treedt;
- de bedoeling is dat gemeenten met het schrappen van de actualiseringsplicht meer ruimte krijgen om zich voor te bereiden op de komst van de Omgevingswet. De ruimte die beschikbaar komt, kunnen gemeenten gebruiken voor het voorbereiden van hun omgevingsplannen, althans dat is de gedachte. De aandacht kan bijvoorbeeld gericht worden op het via de Chw experimenteren van het instrumentarium van de Omgevingswet. Gelet op voornoemde voorgenomen wijziging van de Chw worden gemeenten hiertoe immers steeds meer gestimuleerd.
Mocht je vragen hebben naar aanleiding van deze blog, neem dan gerust contact op met Rachid Benhadi of Yasemin Demirci.
