Duurzame energie: maak heldere afspraken over beperkte rechten
De energietransitie is in volle gang. Met zonneparken en windparken is het mogelijk om de duurzaamheidsdoelen te behalen.
Voor het realiseren van een wind- of zonnepark is het vestigen van beperkte rechten veelal noodzakelijk. Denk daarbij aan een erfdienstbaarheid, zodat de eigenaar van het windpark de windturbines kan bereiken voor onderhoud. Een erfdienstbaarheid kan ook worden gevestigd vanwege het overzwaaien van rotorbladen van de windturbine (recht van overslag) of het aanleggen van kabels en leidingen over het perceel van een andere grondeigenaar.
Eerder heb ik al een blog geschreven over de noodzaak van het maken van duidelijke afspraken. Het ontbreken van duidelijke afspraken rondom windpark Wieringermeer had daar voor een procedure gezorgd. Maar ook nu heeft het windpark Wieringermeer weer voor jurisprudentie gezorgd.
In de kort gedinguitspraak van de rechtbank Noord-Holland deed zich een discussie voor over het vestigen van erfdienstbaarheden en een recht van opstal. In deze blog neem ik deze uitspraak onder de loep en stip het belang van deze uitspraak aan voor de praktijk.
Grondeigenaar weigert notariële akte te ondertekenen
Windpark Wieringermeer bestaat uit totaal 99 windturbines, waarvan 82 windturbines door Vattenfall ontwikkeld zijn. In september 2013 is een overeenkomst gesloten met een eigenaar van agrarische grond. Deze grondeigenaar verleent daarbij een onherroepelijke volmacht om namens hem het opstalrecht en erfdienstbaarheden te laten vestigen.
Tussen Vattenfall en de grondeigenaar ontstond een meningsverschil over de vraag of, en zo ja in welke vorm, de grondeigenaar gehouden is medewerking te verlenen aan de ontwikkeling en exploitatie van twee windturbines op zijn percelen. De grondeigenaar heeft een procedure gestart, maar partijen tekenen een vaststellingsovereenkomst in augustus 2018. Die procedure is dus niet gevoerd.
In artikel 4 van de vaststellingsovereenkomst is bepaald dat de grondeigenaar volledige en onvoorwaardelijke medewerking zal verlenen aan alle door Windpark Wieringermeer noodzakelijk geachte werkzaamheden, waaronder de werkzaamheden voor de twee windturbines in kwestie.
De grondeigenaar weigert echter medewerking. Ondanks het feit dat de notariële akte nog niet is gepasseerd, heeft Vattenfall de twee windturbines op het perceel van de grondeigenaar gerealiseerd. Uitstel van het bouwen van de windturbines zou immers tot grote schade aan de zijde van Vattenfall hebben geleid: de aannemers stonden al klaar en moesten worden betaald.
Vordering tot medewerking aan het passeren van de notariële akte
Vattenfall vordert in kort geding onvoorwaardelijke en onherroepelijke medewerking van de grondeigenaar aan het passeren van de akte.
De voorzieningenrechter buigt zich vervolgens over de vraag of de grondeigenaar zich terecht onthoudt van medewerking aan het passeren van de door Vattenfall opgestelde conceptakte. De grondeigenaar stelt dat de door Vattenfall opgestelde conceptakte niet overeenstemt met het wat partijen overeengekomen zijn.
Oordeel voorzieningenrechter
De grondeigenaar kan zich niet vinden in een tweetal bepalingen die zien op uitwerking van een niet overeengekomen fiscale constructie en de niet exact bekende omvang van de oppervlakte van verharding waarvoor een overeengekomen vergoeding moet worden betaald. De voorzieningenrechter overweegt dat deze bepalingen uit de notariële akte moeten worden geschrapt.
Daarnaast wenst de grondeigenaar dat in de akte wordt geregeld dat hij de ontsluitingswegen, voor zover deze niet over zijn eigen grond gaan, kan blijven gebruiken. Dit vanwege de vrees dat over het gebruik onenigheid dreigt te ontstaan. De voorzieningenrechter is echter van oordeel dat mogelijke praktische aanpassingen los staan van het passeren van de akte.
De voorzieningenrechter komt tot de slotconclusie dat de door de grondeigenaar aangedragen inhoudelijke bezwaren tegen de door Vattenfall opgestelde conceptakte niet van zodanig gewicht zijn dat de verplichting om mee te werken aan het tekenen van de akte kan worden opgeschort. De voorzieningenrechter oordeelt dat grondeigenaar door zijn medewerking te onthouden aan het vestigen van het recht van opstal en de erfdienstbaarheden een verplichting uit de overeenkomst jegens Vattenfall toerekenbaar niet nakomt. Hij moet deze verplichting dus alsnog nakomen.
De voorzieningenrechter veroordeelt de grondeigenaar tot het meewerken aan de vestiging van het opstalrecht en erfdienstbaarheden.
Belang voor de praktijk
Het helder vastleggen van afspraken over beperkte rechten voorkomt onnodige procedures. De rechter grijpt namelijk steeds terug op de afspraken die zijn gemaakt. Hij beoordeelt aan de hand daarvan of de grondeigenaar gehouden is tot het verlenen van medewerking aan het passeren van de notariële akte. Daarom is het schetsen van een uitgebreide achtergrond in de overeenkomst een aanrader. Wanneer uiteindelijk toch wordt geprocedeerd, zal de rechter, zoals duidelijk blijkt uit de uitspraak van de rechtbank Noord-Holland, dit in zijn toetsing betrekken.
Heb je vragen over dit onderwerp, neem dan contact op met mij.
Stel je vragen aan onze specialisten
“Neem contact met mij op en ontvang antwoord op jouw vragen. Ik ben bereikbaar per mail of telefoon.”
