Aanpak van zorgfraude binnen het sociaal domein
Hekkelman heeft een multidisciplinair team samengesteld, dat zich als doel heeft gesteld gemeenten te ondersteunen bij de aanpak van zorgfraude.
Gemeenten steeds vaker slachtoffer van zorgfraude
Na de decentralisatie in 2015 dragen gemeenten nieuwe verantwoordelijkheden. Gemeenten moeten inwoners de zorg en ondersteuning (op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning, Jeugdwet en Participatiewet) geven die zij nodig hebben. En met nieuwe verantwoordelijkheden, ontstaan ook nieuwe problemen. Gemeenten (en daarmee ook hun inwoners) zijn steeds vaker het slachtoffer van zorgfraude. Zorgaanbieders blijken steeds vaker gemeenschapsgeld op te strijken waar zij geen recht op hebben. Het gaat niet zelden om honderdduizenden euro’s. In de afgelopen jaren is gebleken dat gemeenten steeds meer te maken kregen met dit fenomeen, met – terecht – grote maatschappelijke verontwaardiging tot gevolg.
Mix aan omstandigheden blijkt voedingsbodem te zijn
Een mix aan omstandigheden blijkt een uitstekende voedingsbodem voor zorgfraude te zijn. Zorgaanbieders binnen het sociaal domein worden na aanbesteding geselecteerd. De zorg wordt vervolgens buiten het zicht van de gemeenten verleend, terwijl de gemeenten de facturen van de zorgaanbieders moeten betalen. Gemeenten kunnen daarom in beginsel alleen afgaan op de urenverantwoordingen die zij bij de declaraties ontvangen.
Signalen vanuit gemeenten steeds duidelijker
Het rapport van het Informatie Knooppunt Zorgfraude van 6 juli 2022 (dat betrekking heeft op 2021) laat zien dat aangesloten gemeenten veelvuldig melding doen van het vermoeden dat een zorgaanbieder fraudeert. Gemeenten signaleren met name dat:
- meer of andere zorg is gedeclareerd dan geleverd of aangevraagd,
- zorg is gedeclareerd die niet is geleverd en
- minder goede zorg is geleverd dan de inwoner nodig heeft, bijvoorbeeld door lager gekwalificeerd personeel in te zetten.
Rechtspraak: zorgaanbieders krijgen deksel op neus
Inmiddels is er enige rechtspraak over Wmo en Jeugdwet zorgfraude. De betrokken zorgaanbieders zijn in die zaken veroordeeld tot terugbetaling van (een deel van) de gedeclareerde zorgkosten. In één zaak is zelfs de achterliggende bestuurder (in privé) veroordeeld tot vergoeding van schadevergoeding, omdat hem een persoonlijk ernstig verwijt kon worden gemaakt.
Belang van gemeenten bestrijding fraude groot
Veel gemeenten hebben de bestrijding van zorgfraude inmiddels hoog op de prioriteitenlijst staan. Raadsleden stellen kritische vragen aan het college van burgemeester en wethouders, en wethouders voelen zich verantwoordelijk. Gemeenten stellen steeds vaker een rechtmatigheidsonderzoek in om achter (vermoedelijke) misstanden te komen. Er zijn zelfs gemeenten die een (anoniem) meldpunt hebben ingericht. En dat alles is naar onze mening terecht. Het druist tegen ieder rechtvaardigheidsgevoel in dat gemeenschapsgeld dat bedoeld is voor inwoners die zorg hard nodig hebben, wegvloeit naar ‘zorgcowboys’.
Zorgfraude speerpunt Hekkelman
In de praktijk merken wij dat gemeenten erg worstelen met de vraag hoe zij zorgfraude het beste kunnen voorkomen, aanpakken en, als eenmaal blijkt dat is gefraudeerd, hoe zij onterecht betaalde bedragen kunnen terugkrijgen.
Heb je in de tussentijd vragen? Valerie Kruijtzer helpt je graag verder.