Herbestemmen van VAB-locaties: kans of bedreiging?
In het landelijk gebied is een transformatie gaande. Niet-agrarische functies zijn een toenemende rol van betekenis gaan spelen. Het buitengebied blijkt een vruchtbare bodem voor start-ups en het aantal mensen dat in het landelijk gebied werkt in een niet-agrarische functie is groter dan het aantal mensen dat in de agrarische sector werkt. Gezien het aantal vierkante meters aan voormalige agrarische bedrijfsbebouwing dat in de komende tien jaar gaat vrij komen waarvan de verwachting is dat deze leeg blijft staan, is een verdergaande transformatie in het gebied te verwachten.
Een goede herbestemming is belangrijk voor eigenaren van leegstaande stallen en ook voor gemeentebesturen. Hoe krijg je het als eigenaar voor elkaar dat je jouw leegstaande stal anders mag gebruiken dan voor het houden van dieren waardoor je weer rendement hebt? Of ben je als ambtenaar verantwoordelijk voor het VAB-beleid, hoe pak je dat aan?
In deze blogreeks laat ik zien op welke manier de transformatie van voormalige agrarische bedrijfsbebouwing en delen van het buitengebied gestalte kan krijgen.
Ruimtelijke relevantie
Eigenaren hebben vooral een financieel belang bij het vinden van een goede invulling voor hun leegstaande stallen. Ingeval er geen reële kans is op overname van het bedrijf en er ook geen belangstelling is om de bebouwing voor ander planologisch toegestaan gebruik aan te wenden, bestaat voor de eigenaar een noodzaak tot herbestemming. Dat leegstaande bedrijfsbebouwing ook een relevant thema is voor gemeentebesturen volgt onder meer uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: ‘de Afdeling’) van 7 november 2018 (ECLI:NL:RVS:2018:3609), waarin kort gezegd werd geconcludeerd dat de stalderingsregeling van de provincie Noord-Brabant ruimtelijke relevante heeft. De gemeenteraad is in beginsel verantwoordelijk voor een goede ruimtelijke ordening. De verantwoordelijkheid voor handhaving ligt primair bij het college van burgemeester en wethouders.
Voor gemeenten kan het vrijkomen van grote hoeveelheden aan voormalige agrarische bedrijfsbebouwing een kans bieden om sturing te geven aan een gebiedstransformatie. Een benadering op gebiedsniveau in plaats van op perceelniveau kan hierbij behulpzaam zijn. Voor een eigenaar is het interessant hoe aan te haken op een gebiedstransformatie: welke nieuwe mogelijkheden worden hierdoor geboden?
Provinciale regelgeving
Naast de noodzaak voor eigenaren en gemeenten voor het vinden van een goede nieuwe bestemming en passende transformatie, hebben provincies zich de problematiek ook aangetrokken. Daardoor gelden er extra regels en voorwaarden om tot herbestemming te kunnen overgaan. De beleidsvrijheid van gemeenten en de toepassingsmogelijkheden voor eigenaren wordt door deze regels ingeperkt.
Omgevingswet
In de aanloop naar de Omgevingswet heeft de VAB-problematiek ook de nodige aandacht gekregen. Uit een landelijke enquête onder gemeenten en provincies blijkt dat onder de huidige wet- en regelgeving een gebrek aan snelheid en flexibiliteit belemmeringen zijn bij de herbestemmingsopgave van vrijkomende agrarische bedrijfsbebouwing. Interessant is welke nieuwe (flexibliteits)mogelijkheden de Omgevingswet gaat bieden om deze belemmeringen weg te nemen. In deze blogreeks besteed ik hier op verschillende plekken aandacht aan.
Vragen over de herbestemming van VAB’s?
Heb je een vraag over de herbestemming van vrijkomende agrarische bedrijfsbebouwing in jouw gemeente? Neem dan contact op met Dianne Jennissen.
