Herstructureren in crisistijd: een crediteurenakkoord buiten faillissement

Bijzondere tijden vragen om bijzondere oplossingen. Er zijn vele redenen waarom bedrijven in continuïteitsproblemen kunnen komen. De coronacrisis is er maar één van.

Failliet of niet?

Veel ondernemers zijn vooral bezig met het managen van liquiditeiten tot het moment dat discontinuïteit dreigt en denken dat het daarmee een kwestie is van pompen of verzuipen. Of liever: “failliet of toch niet?”.

Herstructurering en recovery is niet simpelweg het voorkomen van een faillissement. Het is zoeken naar passende oplossingen binnen de wettelijke kaders. Om dat te kunnen, is inzicht vereist naar de oorzaak van de discontinuïteit en naar het model van de onderneming. Het begrijpen van de ondernemer en soms, de “zoektocht naar het tafelzilver”. Dat klinkt abstract, maar soms zijn er mogelijkheden die de ondernemer in eerste instantie niet (meer) ziet.

Zo kunnen soms verlieslatende activiteiten worden afgestoten of opgeschoond, wat meer dan eens leidt tot een betere winst- en verliesrekening, maar bovendien tot een betere kaspositie. Ook verlieslatende activiteiten beschikken immers soms over kapitaalintensieve activa.

Herstructurering door crediteuren

De uitdaging bij herstructurering is in veel gevallen dat onder tijdsdruk met oplossingen moet worden gekomen. Die oplossingen worden vaak gezocht in het aantrekken van externe financiering. ‘Nieuw geld’ om oude problemen het hoofd te bieden. Die oplossing is eenvoudig, maar aan de andere kant vereist de nieuwe financier ook het nodige. Crediteuren daarentegen zijn – soms tegen wil en dank – al bestaande financiers. Zij zijn vaak het liquiditeitsprobleem, maar tegelijkertijd ook de oplossing.

Het meest eenvoudige is om crediteuren een percentage van hun vordering aan te bieden tegen finale kwijting, wat ook wel een crediteurenakkoord wordt genoemd. Dat is zeker niet in alle gevallen eenvoudig te realiseren. Zo kunnen percentages die worden aangeboden onvoldoende overtuigend zijn om alle crediteuren over de streep te trekken. Crediteuren dragen immers al een ondernemersrisico voor de onderneming van een ander en soms is het mogelijk meer te bieden dan enkel een betaling van een percentage. Dit kan bijvoorbeeld worden opgelost door een absoluut minimumbedrag op te nemen. Ook kan worden gedacht aan het sluiten van een langdurig leverancierscontract, waarbij al dan niet opslagen worden gehanteerd. Uiteindelijk is iedereen immers gebaat bij continuïteit.

Een buitengerechtelijk (onderhands) akkoord

Een crediteurenakkoord kan dus om een onderneming te redden, buitengerechtelijk, dat wil zeggen buiten een faillissement, worden aangeboden. Het staat de schuldenaar geheel vrij de inhoud van een crediteurenakkoord vast te stellen en het staat de schuldeiser in beginsel vrij om dit akkoord te weigeren. Dit is anders in het geval de uitoefening van deze bevoegdheid wordt misbruikt of het niet-instemmen met het akkoord naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Het ligt op de weg van de schuldenaar om de specifieke feiten en omstandigheden te stellen en zo nodig te bewijzen, waaruit blijkt dat er inderdaad zodanige zeer bijzondere omstandigheden zijn dat de schuldeiser naar redelijkheid niet tot weigering van instemming met het aangeboden akkoord heeft kunnen komen en aldus misbruik van recht maakt.

Van misbruik van recht is niet snel sprake, maar wij leven in bijzondere tijden. Als duidelijk is dat de schuldeiser niets beters te verwachten heeft en zeker als een grote meerderheid van de schuldeisers daarvan overtuigd kan worden, behoort ook een onderhands akkoord tot de mogelijkheden.

Een crediteurenakkoord in faillissement

Ook in faillissement kan aan de schuldeisers een crediteurenakkoord worden aangeboden. In dat geval wordt door de schuldenaar gedeeltelijke betaling van de schulden aangeboden, waartegenover hij volledige kwijting van de gehele vordering bedingt. Indien het aangeboden akkoord door een gekwalificeerde meerderheid wordt aangenomen of door de rechter-commissaris of rechtbank wordt vastgesteld als ware het aangenomen en door de rechtbank wordt goedgekeurd, eindigt het faillissement.

Wijziging Faillissementswet

Wat niemand ontgaan zal zijn, is dat de Wet homologatie onderhands akkoord in een stroomversnelling terecht is gekomen sinds de coronacrisis. De WHOA ligt op het moment van schrijven al bij de Eerste Kamer en ziet op een wijziging van de Faillissementswet. Deze wijziging strekt ertoe een regeling in te voeren op basis waarvan de rechtbank een onderhands akkoord kan goedkeuren. Het gaat dan om een akkoord dat is gesloten tussen een onderneming, haar schuldeisers alsmede haar aandeelhouders en dat betrekking heeft op het herstructureren en saneren van de schuldenlast van de onderneming. Zodra de rechtbank het akkoord goedkeurt, zijn alle schuldeisers daaraan gebonden; dus ook degene(n) die tegen het akkoord hebben gestemd. Vandaar dat het onderhandse akkoord ook wel een dwangakkoord wordt genoemd. Het nieuwe hieraan is dat een dergelijk dwangakkoord ook buiten een faillissement aangeboden kan worden. Dit is misschien wat vergaand, en zover zijn we ook nog niet, maar de visie van de wetgever is duidelijk. Een akkoord bereiken is een betere oplossing dan een faillissement. Met de WHOA zou een surseance van betaling of het faillissement kunnen voorkomen van ondernemingen kunnen worden voorkomen.

Samenvattend

Het aanbieden van een onderhands akkoord klinkt gemakkelijker dan het in de praktijk is. Niet alleen moet de financierbaarheid onder ogen worden gezien, maar ook moet worden bezien wat de meest optimale scenario’s zijn voor zowel ondernemer als schuldeisers. Het biedt ook wel degelijk kansen sterker uit moeilijke tijden te komen.

Blogreeks ‘Herstructureren in crisistijd’

In deze blogreeks gaan wij uitgebreid in op diverse onderwerpen die voor de ondernemer van belang kunnen zijn om zijn onderneming in crisistijd te redden. Zelfs als dat betekent dat een faillissement moet volgen. In het uiterste geval kan namelijk een faillissement uitkomst bieden om in ieder geval een deel van de onderneming te redden.

In de blogreeks ‘herstructureren in crisistijd’ komen de volgende onderwerpen aan bod:

• Afbreken van onderhandelingen
• Opzegging kredietrelatie door de bank
• Buitengerechtelijk akkoord
• Schulden omzetten in aandelen (‘debt for equity swap’)
• Selectieve betaling van crediteuren
• Afwenden van een verzoek tot faillietverklaring
• Reorganisatie en het ontslaan van personeel
• Wet homologatie onderhands akkoord
• Surseance van betaling
• Doorstart vanuit een faillissement
• Overname van personeel na een doorstart
• Aansprakelijkheid van een bestuurder in een faillissement
• Bestuurdersaansprakelijkheid en deponeringsverplichting

Vragen?

Vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met Christiaan Donners of een van onze andere experts op het gebied van faillissementen en herstructurering.

Op de hoogte blijven?

Wil je deze blogs automatisch in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief Ondernemerszaken om op de hoogte gehouden te worden.

Samenwerking Hekkelman en Watson

De blogreeks wordt geschreven door de insolventierechtspecialisten van Hekkelman advocaten en notarissen en Watsonlaw. Tussen onze kantoren bestaat een unieke samenwerking die ons in staat stelt om onze gezamenlijke expertises zo optimaal mogelijk voor onze cliënten te benutten.