Levenstestament: hoe voorkom je misbruik?
In een levenstestament leg je vast wie jouw financiële, medische en persoonlijke zaken mag regelen wanneer je dit zelf niet meer kan. Je legt deze belangrijke beslissingen in de handen van iemand die je vertrouwt. Soms maakt een gevolmachtigde vertrouwenspersoon hier echter misbruik van. Gelukkig blijft dit misbruik niet onbestraft. Maar wat kun je doen om misbruik te voorkomen? Ik geef tips.
In deze blogreeks over het levenstestament besteden wij aandacht aan allerlei juridische aspecten van het levenstestament. De rechtbank Gelderland publiceerde onlangs een uitspraak over misbruik door een gevolmachtigde die niet mag ontbreken in deze blogreeks.
Casus in het kort
X heeft in 2010 een herseninfarct gehad, waarna zij is opgenomen in een verpleegtehuis. Kort daarna stelt zij een levenstestament op. Zij verleent een algemene volmacht aan Y. Met deze volmacht had Y de beschikking over alle financiële middelen van X.
In 2014 constateert X dat het saldo van haar bankrekening flink – € 350.000! – is geslonken. X trekt de volmacht direct via de notaris in. X doet ook aangifte tegen Y bij de politie. Y wordt vervolgens door de officier van justitie strafrechtelijk vervolgd.
Wat zegt de rechtbank?
De rechtbank stelt vast dat een groot deel van de door Y bestede bedragen ten goede zijn gekomen aan Y zelf en haar ouders. Uit de aangifte en de verklaring van X leidt de rechter af dat X niet op de hoogte was van de betalingen van haar bankrekening. Dat X niet heeft ingestemd met de betalingen van haar bankrekening vindt bevestiging in het feit dat zij direct de volmacht heeft ingetrokken nadat zij op de hoogte was geraakt van de manier waarop Y met haar financiën was omgegaan.
Volgens de politierechter heeft Y als gevolmachtigde misbruik gemaakt van de volmacht door het verrichten van rechtshandelingen die alleen in het belang van Y en niet in het belang van X waren. Y heeft zichzelf daarmee geld dat aan X toebehoorde onbevoegd en wederrechtelijk toegeëigend. Y heeft zich daarmee schuldig gemaakt aan verduistering. Zij krijgt een gevangenisstraf opgelegd van 10 maanden.
Hiermee is de kous niet af. Aan de ouders van Y is namelijk een gevangenisstraf van 6 maanden opgelegd. Waarom? Zij wisten dat hun dochter (Y) substantiële geldbedragen besteedde die afkomstig waren van X. Dit geld kwam voor een groot deel ten goede aan hen. Omdat zij wisten dat het geld afkomstig was van een misdrijf, worden zij schuldig bevonden aan witwassen.
Welke lessen kunnen we hieruit trekken?
Beperk de kans op misbruik: vertrouwen is goed, controle is beter
Mevrouw X had hoogstwaarschijnlijk het volledige vertrouwen in Y. Van dit vertrouwen werd echter misbruik gemaakt.
De kans op misbruik kan je beperken in een levenstestament. Hoe?
- Benoem niet één maar twee of meer gevolmachtigden die samen moeten handelen.
- Mocht je één persoon willen benoemen tot gevolmachtigde, benoem dan tenminste een toezichthouder (bijvoorbeeld jouw accountant of notaris).
- Benoem een professionele partij tot jouw gevolmachtigde. Het liefst iemand met ‘strenge’ beroepsregels zoals een accountant of notaris.
- Neem een rekening- en verantwoordingsregeling op in jouw levenstestament. Een gevolmachtigde moet dan aan jou of jouw erfgenamen vertellen hoe er gebruik is gemaakt van de volmacht. Dus ook achteraf kan misbruik aan de kaak worden gesteld.
Voorkom verdere schade
Neem bij misbruik direct contact op met jouw notaris. Een verleende volmacht kan je namelijk weer intrekken. Mevrouw X trok de volmacht direct in. Verdere schade is hiermee voorkomen.
Misbruik blijft gelukkig niet ongestraft
Deze zaak laat zien dat een gevolmachtigde niet zomaar zijn gang kan gaan. Misbruik van een volmacht wordt strafrechtelijk bestraft. Het feit dat er misbruik van iemand wordt gemaakt in een afhankelijke en kwetsbare situatie, wordt de dader – terecht! – zwaar aangerekend.
Vragen?
Wil je meer weten over het opstellen van een levenstestament? Neem dan gerust contact op met mij of een van mijn collega’s in Nijmegen of Arnhem.
Blogreeks ‘Levenstestament’
Dit is de tweede blog in deze reeks over het levenstestament. De volgende onderwerpen komen aan bod:
