Overbelasting van het elektriciteitsnet en aandacht voor alternatieven

Door de groei van duurzame energie in Nederland en het terug leveren van opgewekte elektriciteit aan het net worden de capaciteitsproblemen steeds groter. Op steeds meer plaatsen raakt het elektriciteitsnet vol en laat een aansluiting op het elektriciteitsnet regelmatig op zich wachten.

Hoe zit het met de aansluittermijnen op het elektriciteitsnet? En welke alternatieven zijn er om niet afhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet? Wij beantwoorden jouw vragen in deze blog.

De netbeheerder moet iemand die daarom verzoekt aansluiten op het elektriciteitsnet (artikel 23 lid 1 E-wet). Deze aansluiting dient te worden gerealiseerd binnen een redelijke termijn (artikel 23 lid 4 E-wet). Volgens de wet is de redelijke termijn in ieder geval verstreken wanneer de aansluiting niet binnen 18 weken is gerealiseerd. Dit geldt voor aansluitingen tot maximaal 10 megavoltampère (MVA).

Uit de bewoordingen van artikel 23 lid 4 E-wet volgt dat het gaat om een uiterste termijn. Daarnaast volgt uit relevante rechtspraak dat de aansluitplicht strikt wordt toegepast. Dat wil zeggen dat over het algemeen geen uitzondering bestaat op de aansluittermijn van 18 weken. De aansluittermijn van 18 weken is door netbeheerders echter vaak niet haalbaar. Mogelijk komt er binnenkort dan ook verandering in de aansluittermijn van 18 weken.

De wetgever heeft de wens tot uitdrukking gebracht om de maximale aansluittermijn van 18 weken te vervangen door het ruimere voorschrift van ‘een redelijke termijn’. In de toelichting op het wetsvoorstel voor een nieuwe Energiewet, licht de wetgever toe dat de huidige termijn in veel gevallen niet passend en voor netbeheerders soms technisch onhaalbaar is. Dat verklaart de wens om af te wijken van strikte toepassing van een uiterste aansluittermijn.

Voor de mogelijke komst van een nieuwe, redelijke aansluittermijn , is echter in het bijzonder van belang dat artikel 23 lid 4 E-wet in strijd met het Unierecht is vastgesteld. Dat volgt uit de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 2 september 2021. Daarin overwoog het Hof dat het uitsluitend aan de onafhankelijke nationale regulerende instantie (NRI) is om een aansluittermijn te regelen. In Nederland is dit aan de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Artikel 23 lid 4 E-wet (aansluittermijn) is echter niet door de ACM vastgesteld, maar door de wetgever. Hetgeen in strijd is met het Unierecht.

De ACM heeft laten weten dat zij met nieuwe, redelijke aansluittermijnen komt. Tot die tijd blijft de ACM uitgaan van de norm van een redelijke aansluittermijn uit de wet. Op dit moment wordt de termijn van 18 weken uit artikel 23 lid 4 E-wet nog gehanteerd. Het is dus afwachten of, en zo ja, wanneer hier verandering in wordt gebracht. Als een nieuwe, redelijke aansluittermijn wordt ingevoerd, brengen wij je daarvan op de hoogte in een nieuwe blog.

In de praktijk wordt regelmatig geprocedeerd over artikel 23 lid 4 E-wet. Het gaat dan vooral over nakoming van de aansluitplicht. Dit speelde bijvoorbeeld in een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. Aangezien er in dat geval al 79 weken waren verstreken, maar een aansluiting was nog altijd niet was gerealiseerd, oordeelde de rechtbank dat sprake was van een tekortkoming in de aansluitverplichting. De aansluiting moest alsnog worden gerealiseerd.

Inmiddels zijn er innovatieve (tussen)oplossingen om niet afhankelijk te zijn van het volle elektriciteitsnet. Mocht een aansluiting op het net niet op de korte termijn te realiseren zijn, dan zijn er meerdere alternatieven die verdere congestie zouden kunnen voorkomen. Wij bespreken twee alternatieven waarvoor volgens ons meer aandacht moet zijn.

Een goed alternatief is het gebruiken van een batterijopslag. Met een batterijopslag kun je zelf opgewekte elektriciteit opslaan en op een later tijdstip gebruiken als er geen zon of wind is die zorgt voor opwekking van elektriciteit.

Het realiseren van een batterijopslag heeft twee grote voordelen. Allereerst ondervang je het probleem dat de aansluiting op het elektriciteitsnet lang duurt of zelfs niet eens mogelijk is vanwege de overbelasting van het net. Daarnaast is het voordeel van een batterijopslag dat je opgewekte elektriciteit die je niet meteen gebruikt, niet hoeft terug te leveren aan het net. Als je terug levert aan het net ontvang je vaak een beperkte vergoeding, waarna je weer duurdere elektriciteit van het net af moet halen op momenten waarop je daadwerkelijk elektriciteit nodig hebt. Met een batterijopslag sla je de elektriciteit die jij hebt opgewekt op en kun je deze gebruiken wanneer je elektriciteit nodig hebt. Een batterijopslag kan handig zijn voor grote zonneparken binnen congestiegebieden (gebieden waarbinnen sprake is van overbelasting van het net), maar bijvoorbeeld ook voor ondernemers of consumenten. Wij denken graag met je mee over juridische vragen over het realiseren van een batterijopslag.

Voor (grootschalige) wind- en zonneparken kan cable pooling een uitkomst bieden. Bij elkaar in de buurt gelegen wind- en zonnepark delen dan één elektriciteitsaansluiting. Doordat de energiebronnen worden aangesloten op dezelfde netaansluiting, wordt de capaciteit van een elektriciteitskabel beter benut. Daarnaast gaat er ook nog eens minder energie verloren en is verzwaring van het elektriciteitsnet niet (altijd) nodig. Extra kosten voor een extra aansluiting zijn bij cable pooling niet aan de orde. Er wordt immers gebruikgemaakt van dezelfde aansluiting.

Cable pooling is een aantrekkelijke optie die leidt tot minder kosten en meer rendement. Wij beantwoorden graag vragen over cable pooling.

Je kunt kiezen voor een aansluiting op het elektriciteitsnet, maar je kunt ook voor een alternatief gaan. Een batterijopslag kan bijvoorbeeld een goed alternatief zijn voor aansluiting op het net. Als je toch kiest voor aansluiting op het net, kan het mogelijk ook uitkomst bieden om met de netbeheerder afspraken te maken over dynamisch terugleveren. De omvormer wordt dan anders afgesteld, zodat tijdens de pieken op het netwerk tijdelijk geen elektriciteit wordt teruggeleverd. Vervolgens kan na de piek wel weer elektriciteit worden teruggeleverd.

Welke keuze je het beste kunt maken, is afhankelijk van jouw specifieke situatie. Wij denken graag met je mee en delen graag onze kennis met je. Heb je vragen over aansluiting op het elektriciteitsnet of alternatieven daarvoor, dan kun je terecht bij José Jochemsen-Vernooij of Stan Wannet.