Scheiden en de ondernemer: wijzigen partneralimentatie door de coronacrisis?

De huidige coronacrisis heeft voor veel ondernemers grote gevolgen. Er is geen, of een veel lagere, omzet. En dat terwijl de lasten doorlopen. Dit is een heel ingrijpende situatie, waarvan nog niet duidelijk is hoe lang deze duurt.

Vanwege het tijdelijke karakter van de crisis ligt het echter niet direct voor de hand dat de ondernemer door de coronacrisis helemaal van zijn/haar alimentatieverplichting kan afkomen. Daarnaast maakt de onzekerheid over de toekomstige situatie het lastig om de partneralimentatie nu blijvend te wijzigen.

In mijn vorige blog lichtte ik al toe hoe partneralimentatie wordt berekend en waar je (vooral in deze crisissituatie) op moet letten. Maar welke invloed heeft de coronacrisis op de partneralimentatie? En onder welke omstandigheden kan de partneralimentatie gewijzigd worden? Hier ga ik in deze blog nader op in.

Is er bij de echtscheiding een echtscheidingsconvenant opgesteld? Kijk dan eerst of daarin een niet-wijzigingsbeding is opgenomen. De vraag is of de huidige situatie voldoende ernstig is om de eerder gemaakte afspraken te wijzigen.

Hierbij moet worden gekeken naar de specifieke omstandigheden van het geval; wat hebben partijen beoogd bij het maken van de afspraken? Het niet-wijzigingsbeding kan niet eenvoudig worden doorbroken. Een voorbeeld: bij een uitgebreid niet-wijzigingsbeding waarin staat dat (zelfs) een faillissement geen reden voor wijziging is, zal de alimentatie nu niet gewijzigd kunnen worden.

Als er geen convenant met niet-wijzigingsbeding is, geldt het volgende.

Om de partneralimentatie te kunnen wijzigen moet sprake zijn van een relevante wijziging van omstandigheden, waardoor de huidige alimentatie niet meer aan de wettelijke maatstaven voldoet. Vraag één is dus of er sprake is van een dergelijke wijziging van omstandigheden.

Dat hangt af van de precieze omstandigheden van het geval. Daarbij is ook van belang of het inkomensverlies herstelbaar is. De volgende vragen kunnen in dit kader een rol spelen:

De ondernemer moet aantonen dat sprake is van een relevante wijziging van omstandigheden. Daartoe moeten voldoende financiële stukken als bewijs worden overgelegd (zoals toegelicht in deel 1 van dit blog). Simpelweg stellen: “Ik heb een restaurant, dat is verplicht gesloten en ik kan dus geen alimentatie betalen”, is te kort door te bocht.

Stel dat inderdaad sprake is van een relevante wijziging van omstandigheden en de partneralimentatie moet daadwerkelijk worden aangepast. Dan gelden de volgende aandachtspunten voor de procedure bij de rechtbank.

Zorg voor voldoende financiële stukken van de huidige en toekomstige situatie

De rechtbank kijkt naar de financiële situatie van de onderneming over het hele jaar, niet alleen naar de afgelopen paar weken. Verschilt de financiële situatie in 2020 in relevante mate met de inkomensgegevens die eerder uitgangspunt zijn geweest bij het vaststellen van de partneralimentatie?

Zoals in deel 1 van deze blog is uitgelegd, is ook de toekomstige situatie van de onderneming van belang. Bij het verzoek tot wijziging van de alimentatie moeten prognoses worden overgelegd. Daarbij moet de toekomstige situatie van de onderneming goed worden onderbouwd.

Let op de ingangsdatum van de gewijzigde alimentatie

Wat wordt de ingangsdatum van de gewijzigde partneralimentatie? Dat is niet zeker. De rechtbank stelt niet snel met terugwerkende kracht een gewijzigde alimentatie vast. Zeker niet als de alimentatiegerechtigde als gevolg daarvan reeds ontvangen alimentatie die is besteed aan het levensonderhoud zou moeten terugbetalen. Het kan dus zo zijn dat dat over de aankomende maanden nog wél het oorspronkelijke bedrag aan partneralimentatie verschuldigd blijft.

Met dit laatste punt hangt ook een praktisch probleem samen. Rechtbanken zijn nog steeds grotendeels gesloten. Er worden veel minder zaken behandeld en zaken over (kort gezegd) kinderen gaan voor. Het duurt dus lang voordat je een beslissing van de rechter hebt. In de tussenliggende tijd is er onzekerheid. Dat is voor beide partijen onwenselijk.

Het is zaak dat zowel de ondernemer, als de ex-echtgenoot, zijn/haar verantwoordelijkheid neemt. Je kunt als ondernemer niet zomaar zeggen: “ik betaal niet”. De alimentatiegerechtigde is immers ook afhankelijk van de alimentatie voor het betalen van zijn/haar lasten. Anderzijds vind ik dat de ex-echtgenoot begrip moet hebben voor de unieke omstandigheden waarin de ondernemer verkeert. De alimentatiegerechtigde heeft er bovendien geen belang bij dat de ondernemer in nóg grotere financiële problemen komt en failliet gaat.

Mijn advies is dan ook om op tijd het gesprek aan te gaan. Maak als ondernemer tijdig kenbaar dat je betalingsproblemen hebt.

Probeer vervolgens samen afspraken te maken. Daarbij kunnen jullie samen, of kan ieder apart, worden bijgestaan door een deskundige mediator of advocaat. Er kan dan bijvoorbeeld een tijdelijke aanpassing van de partneralimentatie worden afgesproken waarbij van belang is dat geen van beiden in financiële nood komt. Begrip en flexibiliteit zijn daarbij kernwoorden.

Spreek ook samen af tot wanneer de tijdelijke afspraken gelden én wat er na afloop van deze periode geldt. Gaat dan de oorspronkelijke alimentatie weer in of wordt een nieuwe berekening gemaakt die alsdan blijvend geldt?

Laat de gemaakte afspraken vervolgens goed en duidelijk schriftelijk vastleggen.

Ondanks het feit dat de coronacrisis nu grote financiële gevolgen kan hebben voor een ondernemer, is dat niet zonder meer reden om de partneralimentatie definitief te wijzigen.

Het is niet duidelijk hoe lang de huidige maatregelen duren en wat de toekomstige financiële situatie van het bedrijf zal zijn. Dat maakt het lastig om nu de partneralimentatie definitief te wijzigen. Bovendien duurt het lang voordat de rechtbank hierover een beslissing neemt, omdat de rechtbank veel minder zaken behandelt.

Advies is dan ook om in onderling overleg afspraken te maken. Dat biedt de snelste oplossing. Ook kan er rekening worden gehouden met de specifieke situatie van beide partijen en dus maatwerk worden geleverd.

Heb je nog vragen over (het wijzigen van) de partneralimentatie tijdens de coronacrisis? Neem dan gerust contact op.