Stikstof: extern salderen in het kader van de natuurvergunning

Het is in beginsel (weer) mogelijk om met gebruikmaking van externe saldering een natuurvergunning te verkrijgen. Naar mijn mening is daarbij de ´prePAS jurisprudentie´ over extern salderen bij vergunningen (niet te verwarren met extern salderen bij bestemmingsplannen) weer onverkort relevant.

De Afdeling refereert hier ook aan in de PAS-uitspraak. Deze jurisprudentie heeft betrekking op veehouderijen. Verder is het provinciaal beleid van belang dat in sommige gevallen extra belemmeringen opwerpt.

Interessant is verder dat in sommige provincies het verleasen van stikstof is toegestaan of op korte termijn mogelijk wordt.

In de jurisprudentie is aanvaard dat saldering in de vorm van intrekking van een milieuvergunning, Hinderwetvergunning of melding (hierna tezamen aangeduid als: ‘milieuvergunning’) ten behoeve van de verlening van een Nbw-vergunning voor de oprichting of uitbreiding van een agrarisch bedrijf onder voorwaarden kan worden betrokken als maatregel in een passende beoordeling.

Er dient onder andere sprake te zijn van een directe samenhang tussen de intrekking van de milieuvergunning en de verlening van de Natuurbeschermingswetvergunning. Die directe samenhang wordt aangenomen als de vergunning voor het saldogevende bedrijf daadwerkelijk is of zal worden ingetrokken ten behoeve van de uitbreiding van het saldo-ontvangende bedrijf. Dit kan blijken uit het intrekkingsbesluit of uit een overeenkomst tussen het saldogevende en saldo-ontvangende bedrijf over de overname van het stikstofdepositiesaldo van de in te trekken milieuvergunning.

Verder dient vast te staan dat de bedrijfsvoering van het saldogevende bedrijf daadwerkelijk is of wordt beëindigd.

Het vee hoeft niet aanwezig te zijn. Wel moet het bedrijf nog feitelijk aanwezig zijn en kunnen worden hervat zonder (nieuwe) natuurvergunning (in de provinciale beleidsregels (zie hierna) is hieraan toegevoegd: zonder omgevingsvergunning bouwen). Dat is in ieder geval het geval indien de stallen nog zijn ingericht als dierenverblijf en de daarvoor benodigde voorzieningen nog aanwezig zijn.

Omdat de referentiesituatie van het PAS niet meer geldt, wordt weer teruggevallen op de voor het PAS geldende referentiedata, te weten een milieutoestemming voor 10 juni 1994 of later (veelal 24 maart 2000) in geval van de Vogelrichtlijn en (in beginsel) een milieutoestemming voor 7 december 2004 daar waar het gaat om de Habitatrichtlijn (zijnde de aanwijsdata). De vergunde rechten moeten ná de referentiedatum wel vergund zijn gebleven.

Als voor het saldogevende bedrijf een Nbw-vergunning is verleend geldt een enigszins andere toets. In dat geval mag volgens de Afdeling met een vergunde maar niet gerealiseerde stal worden gesaldeerd. In het provinciaal beleid is evenwel geregeld dat alleen mag worden gerekend met de aantoonbaar feitelijk gerealiseerde capaciteit.

Van belang is verder dat uitgesloten dient te zijn dat de saldoafnames waarmee extern gesaldeerd wordt, betrokken kunnen zijn in de stoppersruimte die in het kader van het PAS beschikbaar is gesteld (zie de uitspraak van 29 mei 2019). De Afdeling is van oordeel dat dubbele inzet van stikstofdepositie is uitgesloten als extern gesaldeerd wordt met een bedrijf dat (i) op 1 juli 2015 geen stikstofdepositie meer veroorzaakte of (ii) op 1 juli 2018 nog stikstofdepositie veroorzaakte, of (iii) binnen één kilometer afstand van een Natura 2000-gebied staat. Dubbele inzet van deposities is niet uitgesloten als extern gesaldeerd wordt met een bedrijf dat feitelijk is beëindigd in de periode 1 juli 2015 – 1 juli 2018.

Tot slot is van belang dat er provinciale beleidsregels voor interne en externe saldering gelden. Deze beleidsregels betreffen deels een codificatie van de jurisprudentie van de Afdeling over salderen (waaronder de hiervoor beschreven jurisprudentie).

Voor het overige bevatten de beleidsregels diverse aanvullende eisen, die extra belemmeringen opwerpen in geval een onherroepelijke vergunning wordt ingezet voor externe (en interne) saldering. Zo wordt in de beleidsregels ten aanzien van externe saldering aanvullend gesteld dat (I) alleen mag worden gerekend met de aantoonbaar feitelijk gerealiseerde capaciteit, (II) daarbij uitgegaan dient te worden van de volledig opgerichte installaties en gebouwen of gerealiseerde infrastructuur en overige voorzieningen die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van de activiteit, (III) een correctie plaatsvindt op grond van het Besluit emissiearme huisvesting en (IV) de stikstofemissie met 30% wordt gekort (slechts 70% van de stikstofemissie van de feitelijk gerealiseerde capaciteit van de saldogevende activiteit mag worden gesaldeerd).

Verder mag het geen agrarisch bedrijf betreffen:
V  dat deelneemt aan de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen dan wel een daarmee vergelijkbare saneringsregeling;
VI  dat deelneemt aan de stoppersregeling uit het Actieplan Ammoniak Veehouderij;
VII  beëindigd moet worden vanwege artikel 6 lid 2 Habitatrichtlijn.

Oorspronkelijk gold in alle provincies de eis dat geen natuurvergunning wordt verleend in geval van saldering met een bedrijf dat op 4 oktober 2019 beschikte over dier- of fosfaatrechten. De provincies gaan hier intussen verschillend mee om. Zo is deze voorwaarde in Noord-Brabant op 15 september 2020 vervallen. In Limburg gold de eis al langer niet.

In sommige provincies is het verleasen van stikstof toegestaan of wordt dat op korte termijn mogelijk. Onder verleasen wordt verstaan dat de feitelijk gerealiseerde capaciteit van de saldogevende activiteit tijdelijk geheel of gedeeltelijk aantoonbaar buiten gebruik wordt gesteld, ten behoeve van de verlening van een natuurvergunning voor een tijdelijke depositie gedurende een beperkte vooraf afgebakende periode van in beginsel maximaal twee jaar.

Wil je weten langs welke wegen met de huidige stand van het recht ontwikkelingen kunnen worden gefaciliteerd? Volg dan deze blogreeks.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

Wil je de blogs uit deze blogreeks automatisch in je mailbox ontvangen? Meld je dan (ook) aan voor onze nieuwsbrief Agrarische zaken om op de hoogte gehouden te worden.