Strengere regels voor de veiligheid van consumentenproducten op komst

Vanaf 13 december 2024 gelden in heel Europa nieuwe, strengere regels voor de (algemene) veiligheid van consumentenproducten. De in mei 2023 aangenomen Verordening Algemene Productveiligheid (EU 2023/998) treedt dan in werking. Voor fabrikanten, importeurs en distributeurs van een breed scala aan (nieuwe en tweedehands) consumentenproducten (zoals elektronica, kleding en speelgoed) en webwinkeliers die deze producten aanbieden verandert er veel. In deze blog stipt Valerie Kruijtzer een aantal belangrijke veranderingen aan, die nieuwe verantwoordelijkheden met zich brengen en van fabrikanten, importeurs, distributeurs en webwinkeliers eisen voorbereidingen te treffen.

Met de opkomst van online platforms als Temu en Amazon, kopen Europese consumenten steeds vaker producten die niet in de Europese Unie zijn geproduceerd. En dat terwijl buiten Europa andere, vaak minder strenge regels voor productveiligheid en consumentenbescherming gelden. Om onveilige producten op de Europese markt zoveel mogelijk te weren en het mogelijk te maken om onveilige producten sneller terug te roepen, was een aanscherping van de bestaande regels noodzakelijk.

Voor alle marktdeelnemers, van fabrikant tot distributeur, geldt dat zij een eigen verantwoordelijkheid hebben ten aanzien van de veiligheid van de producten die zij verkopen. Zij moeten allemaal passende maatregelen nemen om te waarborgen dat de producten die zij aanbieden veilig zijn.

Voor de fabrikant is bijvoorbeeld nieuw om, voordat zij producten in de handel brengen, een interne risicoanalyse uit te voeren en technische documentatie op te stellen (en actueel te houden) met ten minste een algemene beschrijving van het product en de essentiële kenmerken ervan die relevant zijn voor de beoordeling van de veiligheid ervan. Die documentatie moet tien jaar beschikbaar blijven, zodat de toezichthouder (de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) de documentatie kan inzien als hierom wordt gevraagd.
 
Importeurs en distributeurs worden “controleplichtig”. Daarmee worden zij zelf ook verantwoordelijk voor de productveiligheid. Importeurs en distributeurs moeten voortaan zelf verifiëren of het product dat zij op de Europese markt willen gaan verhandelen daadwerkelijk veilig is en dus of aan alle eisen die de verordening stelt is voldaan. Importeurs en distributeurs worden ook verantwoordelijk voor het bijvoegen van veiligheidsinstructies- en informatie, zodat de consument het product goed geïnformeerd kan gebruiken.
 
Webwinkeliers zijn voortaan verplicht informatie over de fabrikant (of, als de fabrikant buiten de Europese Unie gevestigd is, de daartoe aangewezen verantwoordelijke binnen de Europese Unie) bij het aangeboden product te vermelden. Ook moeten zij alle veiligheidsinformatie die volgens de verordening op het product of op de verpakking moeten worden aangebracht beschikbaar maken in een begeleidend document.

Voor alle marktdeelnemers geldt dat zij consumenten “direct en onverwijld” moeten waarschuwen als een product dat zij gekocht hebben onveilig blijkt te zijn. Een goede verkoopadministratie, waarmee de getroffen consumenten kunnen worden geïdentificeerd, wordt daarmee een must.
 
Nieuw is dat de consument meer rechten krijgt en daarmee beter beschermd wordt. Als de consument een onveilig product heeft gekocht, moet de verkoper de consument aanbieden om 1) het teruggeroepen product te repareren, 2) het onveilige product te vervangen door een gelijkwaardig product, of 3) het aankoopbedrag terug te betalen.

De verordening introduceert ook strengere sancties voor niet-naleving van de regels (zoals boetes). Fabrikanten, importeurs, distributeurs en webwinkeliers doen er dus goed aan zich te laten informeren over wat er voor hen verandert en wat zij vanaf 13 december 2024 in praktische zin moeten doen om compliant te zijn met de nieuwe regels.