Verjaring: de laatste stand van zaken

Wij helpen om jouw kennis op het gebied van verjaring bij te spijkeren. In de komende zes artikelen wordt het leerstuk van verjaring uiteengezet en bespreken wij de laatste rechtspraak. Na het lezen van deze artikelen ben je weer helemaal op de hoogte. De volgende onderwerpen komen aan bod:

In het whitepaper ‘Verkrijging van eigendom door verjaring’ is Anne van Wijk-Driessen uitgebreid ingegaan op de vraag wanneer sprake is van verjaring. Kort samengevat, komt het op het volgende neer.

Er zijn twee manieren waarop een (rechts)persoon door verjaring eigenaar kan worden van een perceel grond, namelijk door:

Om succesvol een beroep te kunnen doen op verkrijgende verjaring moet (a) sprake zijn van ‘bezit’, (b) de bezitter ‘te goeder trouw’ zijn en (c) het bezit minimaal tien jaar onafgebroken door de bezitter (of zijn rechtsvoorgangers) zijn uitgeoefend. Een beroep op verkrijgende verjaring wordt bijna nooit aanvaard, omdat bijna nooit aan het vereiste van te goeder trouw wordt voldaan. Wanneer is wel aan dit vereiste voldaan? Hier gaan we in deze blog verder op in.

Om succesvol een beroep te kunnen doen op bevrijdende verjaring moet (a) sprake zijn van ‘bezit en (b) moet de verjaringstermijn van twintig jaar zijn voltooid. Er hoeft dus geen sprake te zijn van ‘goede trouw’. Iemand die bewust het perceel van een ander in bezit neemt, kan dus door bevrijdende verjaring eigenaar worden van dit perceel grond. Bij bevrijdende verjaring hoeft het bezit ook niet onafgebroken door de bezitter (of zijn rechtsvoorgangers) te zijn uitgeoefend. Degene, die twintig jaar na het bezitsverlies van het perceel grond door de eigenaar, bezitter is, wordt door bevrijdende verjaring eigenaar van het perceel grond. Dit betekent dus dat de verjaringstermijn ook al kan beginnen voordat er sprake is van bezit. Hoe zit dit dan precies? Ook daar wordt in deze blog nader op ingegaan.

Voor zowel verkrijgende als bevrijdende verjaring is dus bezit vereist. Bezit is het houden van een goed voor jezelf (artikel 3:107 lid 1 BW). De tegenhanger van bezit is houderschap. Houderschap is het houden van een goed voor een ander (artikel 3:107 lid 4 BW). Voorbeelden hiervan zijn huur en bruikleen.

Er zijn geen vuistregels te geven wanneer wel en wanneer geen sprake is van bezit. Er moet gekeken worden naar alle omstandigheden van het geval. Toch is er wel een lijn in de rechtspraak zichtbaar. In deze blog wordt deze lijn besproken.

In het whitepaper ben ik ook ingegaan op de uitspraken van onder meer het hof Den Bosch, waarin het hof steeds oordeelde dat een gemeente een andere positie inneemt dan een andere eigenaar wanneer het gaat om verkrijging van eigendom door verjaring. In deze blog staan Anne van Wijk-Driessen en Dave Trip uitgebreid stil bij deze rechtspraak.

Een beroep op bevrijdende verjaring kan onrechtmatig zijn. Degene die zijn perceel grond door bevrijdende verjaring verliest, kan de schade die hij lijdt door dit onrechtmatig handelen verhalen op de (rechts)persoon die door bevrijdende verjaring het perceel grond heeft verkregen. In sommige gevallen kan zelfs teruglevering van het perceel grond worden gevorderd. In deze blog gaan we in op de vereisten die in dat geval gelden en wordt de laatste rechtspraak besproken.

In de blog ‘Verkrijging van onroerende zaken door verjaring: wat gemeenten moeten doen’ heeft Anne van Wijk-Driessen aangegeven welke stappen gemeenten moeten zetten als een (rechts)persoon claimt door verjaring eigenaar te zijn geworden van een perceel grond. Een van die stappen is het toepassen van bestuursdwang. In deze blog legt ze uit wanneer bestuursdwang kan worden toegepast. Ook wordt de laatste rechtspraak op dit punt besproken.

Wat moet je en kun je doen als je vaststelt dat een (rechts)persoon jouw perceel grond in gebruik heeft genomen en claimt door verjaring eigenaar te zijn geworden van dit perceel grond? Wat moet er in een sommatiebrief staan? En hoe ziet een stuitingsbrief eruit? Wanneer kun je wel erkennen dat er sprake is van verjaring en wanneer juist niet? In deze blog gaan we onder meer in op deze onderwerpen en worden een aantal praktische tips geven.

Tot slot zal de whitepaper verjaring worden ge-update, zodat jij weer beschikt over een handig naslagwerk met betrekking tot verjaring.