• Home |
  • Kennis |
  • Verwerpen van een nalatenschap voor minderjarige kinderen: let op!

Verwerpen van een nalatenschap voor minderjarige kinderen: let op!

Verwerpen erfenis

“Er overlijdt een naaste van jou en je blijkt erfgenaam te zijn. Je weet eigenlijk niet beter dat de overledene schulden had en wil de nalatenschap verwerpen. Heb je minderjarige kinderen? Let dan goed op!”

In deze blog leg ik uit waar je op moet letten als er minderjarige kinderen bij een erfenis betrokken zijn. Ook leg ik uit in de vorm van een stappenplan hoe je een erfenis voor jezelf en je minderjarige kinderen kunt verwerpen.

Dit moet je voorkomen

Ik heb al een paar keer meegemaakt dat een ouder een erfenis voor zichzelf verwerpt, maar vergeet dat ook te doen voor zijn of haar minderjarige kinderen. Daardoor kunnen ouders zichzelf en hun minderjarige kinderen onbedoeld opzadelen met de afwikkeling van een erfenis die zij zelf eerder hebben verworpen. Als je niet binnen de gestelde termijn voor de minderjarige verwerpt, dan aanvaardt de minderjarige de erfenis namelijk automatisch beneficiair.

Plaatsvervulling

Alles begint bij de vraag of de overledene een testament heeft. Als je dat niet zeker weet kun je dat eenvoudig online controleren via de site van het Centraal Testamentenregister (CTR). Als er een testament is, staat in het CTR wanneer dat is opgesteld en bij welke notaris. Je kunt in het CTR niet zien wát er in het testament staat. Voor het volledige testament kunnen erfgenamen een kopie van het testament opvragen bij de notaris.

Als er géén testament is, dan bepaalt de wet wie erfgenaam is. Er is dan ook sprake van plaatsvervulling. Bij plaatsvervulling worden de (klein)kinderen aangewezen als nieuwe erfgenaam in de plaats van de erfgenaam die de erfenis heeft verworpen. Die regel van plaatsvervulling wordt regelmatig ook in een testament opgenomen.

Als jij als ouder een erfenis verwerpt, bestaat dus de kans dat de erfenis ‘doorschuift’ naar jouw (minderjarige) kinderen. Wees hier dus goed op bedacht.

Minderjarige kinderen als erfgenaam

Voor een minderjarige gelden speciale regels bij de aanvaarding of verwerping van een erfenis. Dit is ongeacht of er een testament is of niet. Er zijn twee belangrijke verschillen:

1. Een meerderjarige kan zonder machtiging van een rechter de erfenis zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen.
Een minderjarige kan de erfenis alleen beneficiair aanvaarden of verwerpen en heeft voor verwerping machtiging van de kantonrechter nodig. De kantonrechter controleert of de verwerping in het belang van de minderjarige is.

2. Een meerderjarige hoeft zijn keuze in principe niet binnen een bepaalde termijn te maken. Tenzij een andere erfgenaam al beneficiair aanvaard heeft, dan moet er binnen drie maanden een keuze worden gemaakt.
Een minderjarige moet, als hij de nalatenschap wil verwerpen, die keuze in het boedelregister laten inschrijven. Dit moet binnen drie maanden nadat de minderjarige erfgenaam is geworden.

Ouders zich vaak niet bewust van gevolgen verwerping

De ervaring leert dat ouders zich niet bewust zijn van deze regels, met als gevolg dat ze hier vaak te laat achter komen.

De termijn om te kunnen verwerpen voor een minderjarige begint op het moment dat de minderjarige zelf erfgenaam is. Als de minderjarige rechtstreeks van de overledene erft, dan begint die termijn dus al op de overlijdensdatum. Als de minderjarige erft door plaatsvervulling van zijn ouder(s), dan begint de termijn op de dag dat de verwerping van de ouder is ingeschreven in het boedelregister. Die datum staat in de akte van verwerping van de ouder.

De termijn kan nog door de kantonrechter worden verlengd, vóórdat die verstrijkt.

Gevolgen niet-tijdige verwerping

Als er binnen de termijn van drie maanden geen keuze wordt gemaakt voor de minderjarige, aanvaardt de minderjarige de erfenis automatisch beneficiair. Dat betekent dat de minderjarige erfgenaam is, maar dat zijn privévermogen in principe niet kan worden aangesproken voor het betalen van de schulden van de overledene.

Daarnaast moeten de ouders van de minderjarige de erfenis voor de minderjarige vereffenen. Vereffenen betekent dat alle schuldeisers van de overledene benaderd moeten worden en dat hun vorderingen betaald moet worden met de bezittingen van de nalatenschap. Daar zijn allerlei regels aan verbonden. De vereffening is administratief veel werk en kost vaak veel tijd. Zeker als de erfenis negatief is: de schulden van de overledene zijn groter dan de bezittingen. Daar zit niemand op te wachten.

De beneficiaire aanvaarding kan niet worden teruggedraaid als de termijn is verstreken. Zorg er daarom voor dat je op tijd en zorgvuldig handelt.

[quote]Tip: bereid verwerping voor. 

Bereid de verwerping van de minderjarigen al voor voordat je als ouder verwerpt. Je hoeft als meerderjarige namelijk in principe niet binnen een bepaalde termijn te verwerpen.[/quote]

Hoe verwerp je voor (jezelf en) jouw minderjarige kinderen?

Met behulp van dit stappenplan leg ik uit hoe je verwerping van een erfenis voor een meerderjarige ouder en een minderjarig kind het beste kunt regelen.

Wie is erfgenaam?

1. Ga na of er een testament is en wie erfgenaam is van de overledene.
(Als er hier al sprake is van een minderjarige die erft, begint de driemaandstermijn voor die minderjarige gelijk te lopen vanaf het overlijden! Ga in dat geval door naar stap 7)

2. Check of er sprake is van plaatsvervulling, waardoor jouw (minderjarige) kinderen erfgenaam worden als jij verwerpt

3. Als er sprake is van plaatsvervulling door een minderjarige, bereid de stappen die hierna genoemd worden alvast voor, voordat je zelf verwerpt. Dat scheelt tijd.

Het verwerpen voor de meerderjarigen

4. Informeer bij de erfgenamen welke meerderjarigen de nalatenschap willen verwerpen. Daaronder vallen ook jouw meerderjarige kinderen die na (jouw) verwerping erven door plaatsvervulling. Het loont namelijk om in één keer voor alle meerderjarige erfgenamen te verwerpen, omdat je dan maar één keer griffierecht hoeft te betalen.

5. Laat alle meerderjarigen die willen verwerpen de ‘verklaring nalatenschap meerderjarigen’ invullen. Verstuur deze verklaringen naar de kantonrechter van de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene (in de provincie Gelderland is dit de rechtbank in Zutphen). De instructies vind je op de website van de Rechtspraak. Om te kunnen verwerpen heb je geen advocaat nodig.

6. De rechtbank geeft de ‘akte verwerping’ af. Vanaf de datum van inschrijving in het boedelregister gaat de termijn van drie maanden lopen voor de minderjarigen om te kunnen verwerpen.

Het verwerpen voor de minderjarigen

7. Vul voor alle minderjarigen die verwerpen het ‘verzoek tot machtiging verwerping minderjarigen’ in. De instructies vind je op de website van de rechtspraak. De kantonrechter controleert of de verwerping in het belang van de minderjarigen is. Aan de hand van een overzicht van alle bezittingen en schulden van de nalatenschap (de boedelbeschrijving) met bewijsstukken (zoals bankafschriften en bewijzen van de schulden) moet je inzichtelijk maken dat de nalatenschap negatief is. Voor het verzoek tot machtiging verwerping heb je geen advocaat nodig, maar je mag je wel laten bijstaan.

8. De kantonrechter beslist of zij toestemming geeft om voor de minderjarigen te mogen verwerpen. De uitspraak wordt thuis gezonden. Als je toestemming hebt kun je door met stap 9.

9. Vul na ontvangst van de uitspraak voor alle minderjarigen de ‘verklaring nalatenschap minderjarigen’ in en verstuur deze volgens de instructies op rechtspraak.nl naar de rechtbank. Ook voor deze verwerping heb je geen advocaat nodig.

10. Als deze verklaring is ingeschreven in het boedelregister hebben ook de minderjarigen de nalatenschap verworpen.

Vragen?

Het verwerpen van een erfenis door een ouder is vaak niet zonder gevolgen voor hun (minderjarige) kind. Speelt deze kwestie bij jou? Of heb je vragen over het stappenplan? Neem dan contact met op met Bob Theunissen of Helmy Schellens.