Wat mag je verwachten van de executeur?
Veel geschillen in het erfrecht gaan over de executeur (testamentair). Wij merken dat erfgenamen regelmatig ontevreden zijn over de manier waarop de executeur de erfenis afwikkelt: de executeur werkt traag, onbehoorlijk of geeft geen informatie aan de erfgenamen.
Er bestaat soms verwarring over de taken en bevoegdheden van de executeur, zowel bij erfgenamen als bij de executeur zelf. Wat mag wel en wat niet?
Hierna bespreek ik wat je in de regel mag verwachten van de executeur.
Taken van de executeur
Je bent pas executeur van de nalatenschap als de overledene jou in zijn/haar testament heeft benoemd als executeur en je die benoeming ook hebt aanvaard.
In de wet staat wat een executeur mag of moet doen, maar die taken en bevoegdheden zijn ook vaak in het testament nader uitgewerkt. De belangrijkste taken van de executeur zijn het opstellen van een boedelbeschrijving (overzicht van bezittingen en schulden), het betalen van schulden van de nalatenschap en het verkopen van bezittingen als dat nodig is om die schulden te betalen. De executeur moet daarbij zoveel mogelijk in overleg treden met de erfgenamen, tenzij in het testament anders is bepaald.
Een executeur mag de erfenis niet verdelen.
De executeur is tijdens zijn werkzaamheden ook de vertegenwoordiger van alle erfgenamen. Als erfgenaam ben je dus niet bevoegd om zelf iets te doen met de erfenis zolang er een executeur is. Je mag als erfgenaam daarom van de executeur verwachten dat hij zijn taken op een goede en voortvarende manier uitvoert, waarbij hij periodiek overlegt met de erfgenamen en hen informeert over de stand van zaken.
Als de taken van de executeur erop zitten, dan is hij verplicht om aan de erfgenamen verslag te doen van alle werkzaamheden die hij heeft gedaan en alle vragen die daarover zijn te beantwoorden. Dat heet rekening- en verantwoording afleggen.
De (executeur-)afwikkelingsbewindvoerder
De overledene kan ook in zijn of haar testament bepalen dat iemand afwikkelingsbewindvoerder wordt. Uit het testament volgt wat de taken en bevoegdheden van de afwikkelingsbewindvoerder zijn. In de meeste gevallen is dat ook de nalatenschap verdelen, zonder dat alle erfgenamen daar aan hoeven mee te werken. Dat lijkt praktisch, maar is niet altijd een voordeel. Het schept een grote verantwoordelijkheid voor de afwikkelingsbewindvoerder. Die moet namelijk rekening houden met de wensen van de erfgenamen en die zijn het lang niet altijd met elkaar eens.
Vaak is de afwikkelingsbewindvoerder om praktische redenen dezelfde persoon als de executeur (maar dat hoeft dus niet zo te zijn). Die persoon is dan executeur-afwikkelingsbewindvoerder. Een executeur mag dus alleen verdelen als hij op grond van het testament als afwikkelingsbewindvoerder de nalatenschap mag verdelen!
Twijfel je over je taken en bevoegdheden, dan helpen we jou graag.
Taakverzuim door de executeur
Ga eerst het gesprek aan
Als je ontevreden bent over de wijze waarop de executeur zijn taken uitoefent, is ons advies om eerst namens de ontevreden erfgenamen een toelichting te vragen van de executeur. De executeur dient dan uitleg te geven over de verrichte werkzaamheden en waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt.
De praktijk leert dat de meeste executeurs daar gehoor aan geven en dat hierdoor de onvrede wordt weggenomen.
Tip voor de executeur: vat vragen van de erfgenamen niet op als persoonlijke aanval en probeer de vragen zo volledig mogelijk te beantwoorden
Tip voor de erfgenaam: stel concrete vragen en stel die neutraal en niet verwijtend.
Ontslag van een executeur
Als de executeur aantoonbaar in gebreke blijft om zijn taken (goed) uit te voeren of als er een ernstige vertrouwensbreuk is tussen de executeur en de erfgenamen, kun je als erfgenaam een verzoek indienen bij de rechter om de executeur te laten ontslaan.
Dat kan bijvoorbeeld als de executeur geen informatie verstrekt, de executeur de erfenis verdeelt terwijl hij daartoe niet bevoegd is of als hij geen overleg pleegt met alle erfgenamen. De executeur kan in die gevallen mogelijk ook schadeplichtig zijn. Het feit dat je niet blij bent met bepaalde keuzes van de executeur of dat je zelf liever executeur had willen zijn, is op zichzelf geen gegronde reden voor een ontslagverzoek.
Een voorbeeld
Moeder benoemt in haar testament haar oudste zoon tot executeur. Er zijn nog drie andere broers en zussen. Na het overlijden, regelt de zoon zonder overleg met de andere kinderen de begrafenis, haalt het huis van moeder leeg zonder de anderen daarbij te betrekken, geeft geen informatie over de nalatenschap, reageert niet op brieven en telefoontjes en haalt de bankrekening leeg.
Wij hebben namens de broers en zussen bij de rechtbank het ontslag van de executeur gevraagd en dat ontslag is toegewezen. De rechtbank was van mening dat de executeur zijn taak onbehoorlijk had uitgeoefend en dat het ontslag daarom terecht was.
Ook de executeur kan bij ons terecht
Wij staan niet alleen ontevreden erfgenamen bij; ook de executeur is bij ons aan het juiste adres voor advies en juridische bijstand. Soms hebben erfgenamen namelijk geen reden om ontevreden te zijn over jouw taakuitoefening, of stellen zij onredelijke eisen aan jou als executeur. Ook als je vastloopt bij je taakuitoefening als executeur kunnen we samen met jou kijken naar de obstakels en je adviseren over de verschillende mogelijkheden.
Ben je ontevreden over de executeur of wordt er aan jouw taakuitoefening als executeur getwijfeld? We gaan graag met je in gesprek over jouw opties.
Meer weten? Luister naar onze podcast!
“Als een overledene iemand in zijn testament heeft aangewezen als executeur, voelt diegene zich vaak vereerd en geroepen om deze taak te vervullen. Maar in de praktijk blijken de taken van een executeur soms ingewikkelder dan in eerste instantie gedacht.”
Voor erfrechtadvocaat Bob Theunissen een goede reden om eens stil te staan bij de executeur.
