• Home |
  • Kennis |
  • Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen: belet en ontstentenis & beperking meervoudig stemrecht

Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen: belet en ontstentenis & beperking meervoudig stemrecht

Wet Bestuur

Per 1 juli 2021 treedt de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (hierna: WBTR) in werking. De wetgever probeert met de invoering van de WBTR (voornamelijk) de kwaliteit van bestuur en toezicht bij de stichting en de vereniging te verbeteren.

In deel 1 en 2 van deze blogreeks heb ik aandacht besteed aan de WBTR in het algemeen en aan de nieuwe tegenstrijdig belang-regeling. In dit deel zal ik nader ingaan op de (verplichte) belet- en ontstentenisregeling en op de beperking van het meervoudig stemrecht van bestuurders en commissarissen.

Belet- en ontstentenisregeling

De WBTR bevat de verplichting voor de vereniging, stichting, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij om in haar statuten een regeling op te nemen voor belet en ontstentenis van alle leden van het bestuur of de raad van commissarissen.

Wat betekenen belet en ontstentenis?

1. Belet

Belet heeft geen vaste definitie, maar men moet denken aan de situaties waarin een bestuurder of commissaris zijn functie tijdelijk niet kan of mag uitoefenen bijvoorbeeld door ziekte of schorsing.

2. Ontstentenis

Ontstentenis doet zich voor wanneer een bestuurder of commissaris niet langer in functie is (ook wel “defungeren” genoemd) waardoor een vacature ontstaat binnen het bestuur of de raad van commissarissen. De oorzaak van het defungeren kan bijvoorbeeld zijn ontslag, aftreden of overlijden.

De WBTR biedt ruimte om het begrip ‘belet’ in de statuten verder uit te werken. Deze uitwerking moet wel ‘voldoende concreet’ zijn, omdat deze uitleg bepalend is voor de vaststelling of de belet- en ontstentenis-regeling wel of niet van toepassing is.

In deel 2 van deze blog wees ik al op de mogelijkheid om het aanwezig zijn van een tegenstrijdig belang bij een bestuurder of commissaris te kwalificeren als een geval van ‘belet’ om te voorkomen dat de daar besproken ‘escalatieregeling’ in werking treedt.

Vereniging, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij

Concreet betekent dit dat in de belet- en ontstentenisregeling een belangrijke rol kan worden toegekend aan een ander orgaan van de betreffende rechtspersoon. Bij de vereniging, de coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij kan bijvoorbeeld worden bepaald dat de algemene vergadering een tijdelijk bestuur aanwijst in geval van belet en/of ontstentenis van het bestuur. Ook andere varianten, waarbij deze bevoegdheid wordt toegekend aan andere organen van de desbetreffende rechtspersoon zijn mogelijk.

Stichting

Bij de stichting ligt dit wat ingewikkelder omdat een stichting slechts één verplicht orgaan kent. In geval van de stichting kan bij belet of ontstentenis bijvoorbeeld worden gedacht aan het inschakelen van een externe partij die iemand aanwijst die tijdelijk met de taken van het bestuur of raad van commissarissen is belast.

BV en NV

De BV en de NV kennen momenteel al een wettelijke regeling voor voorzieningen bij belet en ontstentenis voor één of meerdere bestuurders. De WBTR introduceert voor de NV en de BV ook de verplichting om te voorzien in geval van belet of ontstentenis van alle bestuurders. Daarnaast wordt voor de NV bepaald dat de statuten kunnen bepalen wanneer sprake is van belet. De BV kent deze mogelijkheid nu al. 

Beperking van het meervoudig stemrecht

De WBTR introduceert voor de vereniging, coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij een beperking van het meervoudig stemrecht. In de nieuwe wettelijke regeling is bepaald dat een bestuurder of commissaris niet meer stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuurders of commissarissen tezamen. Meerdere stemmen toekennen aan een bestuurder of commissaris blijft na invoering van de WBTR wel mogelijk. Deze regeling gold al voor de BV en de NV, maar gaat nu ook gelden voor de andere rechtspersonen.

In het geval de huidige statuten nog een bepaling bevatten die aan een bestuurder of commissaris meer stemmen toekent dan de andere bestuurders of commissarissen tezamen, blijft deze bepaling gelden, maar deze bepaling verliest haar geldigheid:

  1. op het moment van de eerstvolgende statutenwijziging na inwerkingtreding van de WBTR; of
  2. vijf jaar na inwerkingtreding van de WBTR,

afhankelijk van welk moment eerder plaatsvindt.

Deze beperking van het meervoudig stemrecht kan ook van toepassing zijn op bepalingen in de statuten die aan een bestuurder ‘de facto’ meer stemmen toekennen, zoals een doorslaggevende stem of wanneer een bestuurder evenveel stemmen kan uitbrengen als de andere bestuurders tezamen. Als een van de andere bestuurders door belet geen stem kan uitbrengen, kan de bestuurder met een doorslaggevende stem of meervoudig stemrecht de facto meer stemmen uitbrengen dan de andere bestuurders tezamen. In de statuten kan een regeling worden opgenomen die voorziet in dit soort situaties. Hetzelfde geldt voor de raad van commissarissen.

Vragen?

Vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met een van onze andere experts op het gebied van het ondernemingsrecht. Wil je deze blogs automatisch in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief Ondernemerszaken om op de hoogte gehouden te worden.