Wob: geen onbegrensde verzoeken
Het is heel makkelijk: iedereen kan op grond van de Woo (wet open overheid) een verzoek indienen om openbaarmaking van informatie die bij een bestuursorgaan aanwezig is. Voor 1 mei 2022 gold hetzelfde voor de Wob (Wet openbaarheid van bestuur). Voor zo’n verzoek gelden niet veel voorwaarden. Zo hoef je zelfs geen belang voor het verzoek aan te voeren. Maar zo’n Woo- of Wob-verzoek mag niet onbegrensd zijn. Als dat wel het geval is dan mag het bestuursorgaan het verzoek buiten behandeling stellen. Dat staat in een uitspraak van 12 april 2023 van de Raad van State (ECLI:NL:RVS:2023:1451). De belangrijkste lessen uit deze uitspraak bespreek ik in deze blog.
Het Wob-verzoek
In dit geval hebben appellanten aan het college van B&W van Staphorst in een Wob-verzoek gevraagd om alle documenten in de periode januari 2010 tot en met november 2019 waarin hun namen voorkomen of die over hen of hun bedrijf gaan. Zij hebben toegelicht dat het onder andere gaat om alle interne en externe documenten. Denk hierbij aan verslagen van overleggen, e-mails en WhatsApp-berichten, waarin over hen is gecommuniceerd, en de communicatie over mediation. Verder hebben zij aangegeven dat het verzoek ziet op interne communicatie binnen de gemeentelijke organisatie en de gemeenteraad, en om communicatie tussen partners of andere externe partijen of personen (waaronder de huisadvocaat en/of andere advocaten, de commissie bezwaarschriften, de rechtbank, de Raad van State, de politie, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, de RUD en het Veiligheidshuis)
Wat heeft het bestuursorgaan gedaan?
De gemeente heeft meermaals gevraagd om concretisering en precisering van het verzoek, maar dat was volgens appellanten niet nodig. Hierna heeft het college van B&W het Wob-verzoek buiten behandeling gelaten omdat het verzoek onvoldoende concreet is.
Beroep en hoger beroep
De rechtbank heeft het beroep van appellanten ongegrond verklaard en appellanten hebben hiertegen hoger beroep ingesteld.
Wat vindt Raad van State?
De Raad van State verklaart het hoger beroep van appellanten deels gegrond en deels ongegrond.
- Anders dan de rechtbank is de Raad van State van oordeel dat het Wob-verzoek voldoende duidelijk voor zover daarin is gevraagd om documenten over mediation die gedurende een jaar heeft plaatsgevonden.
- Net als de rechtbank oordeelt de Raad van State dat het Wob-verzoek voor het overige van appellanten een onbegrensd aantal onderwerpen raakt. En daarom is het verzoek te algemeen geformuleerd. Daarbij is het bestuursorgaan voldoende behulpzaam geweest bij het preciseren van het verzoek. Het bestuursorgaan heeft namelijk meerdere keren verzoekt om verduidelijking van het verzoek en de bestuurlijke aangelegenheden en documenten te noemen waarop het Wob-verzoek betrekking heeft.
Welke lessen kun je halen uit het indienden van een onbegrensd Wob-verzoek?
- Een onbegrensd Wob-verzoek mag buiten behandeling worden gelaten;
- Daarvoor moet het bestuursorgaan zich voldoende inspannen om in overleg met appellanten het Wob-verzoek te concretiseren en preciseren;
- Het “onbegrensde” Wob-verzoek moet goed worden gescreend op wél voldoende duidelijke en begrensde onderwerpen waarop een Wob-besluit worden kan woerden genomen. Als dat het geval is zal het voldoende begrensde onderdeel van het Wob-verzoek in behandeling moeten worden genomen en kan Wob-verzoek voor het overige (onbegrensde) deel buiten behandeling worden gelaten.
Hoe zit het onder de huidige Woo?
Omdat de Woo al sinds 1 mei 2022 (zonder overgangsrecht) in werking is, is het goed om te bekijken of deze lessen ook van toepassing zijn onder de Woo.
De Raad van State wijst op artikel 3 van de Wob waarin is bepaald dat
- iedereen een verzoek om informatie over een bestuurlijke aangelegenheid kan indienen (lid 1);
- de verzoeker vermeldt de bestuurlijke aangelegenheid of het document waarover hij informatie wil ontvangen (lid 2);
- indien een verzoek te algemeen geformuleerd is, verzoekt het bestuurorgaan de verzoeker zo spoedig mogelijk om zijn verzoek te preciseren en is het hem daarbij behulpzaam.
In artikel 4, lid 1, 4 en 5 van de Woo is dezelfde regeling als in artikel 3 van de Wob opgenomen. Daarbij is in artikel 4, lid 6, van de Woo bepaald: het bestuursorgaan kan besluiten een verzoek niet te behandelen, indien de verzoeker niet meewerkt aan een verzoek tot precisering als bedoeld in het vijfde lid.
Onder de Woo is daarom ook en temeer duidelijk dat onbegrensde Woo-verzoeken buiten behandeling kunnen worden gesteld onder de voorwaarde dat het bestuursorgaan voldoende heeft geholpen om het Woo-verzoek te concretiseren en preciseren.
Dat een Woo-verzoek (deels) onbegrensd is en buiten behandeling wordt gesteld, moet wel snel aan de verzoeker bekend worden gemaakt. Binnen twee weken na de gegeven mogelijkheid voor concretisering en/of precisering van het Woo-verzoek moet het besluit om het verzoek (deels) niet te behandelen worden bekendgemaakt.
Stel je vragen aan onze specialisten
“Neem contact met mij op en ontvang antwoord op jouw vragen. Ik ben bereikbaar per mail of telefoon.”
