Bestuurlijke handhaving
Als regels niet worden nageleefd, kan het bevoegd gezag handhavend optreden. Denk bijvoorbeeld aan het niet-naleven van milieuregels, het gebruiken van gronden in strijd met een bestemmingsplan of het zonder exploitatievergunning uitoefenen van een bedrijf dat valt onder de APV. Zo nodig kan het bevoegd gezag een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang opleggen. Wordt de overtreding niet tijdig beëindigd, dan kan het bevoegd gezag overgaan tot het invorderen van dwangsommen en het verhalen van gemaakte kosten.
Veelgestelde vragen
Dit hangt uiteraard af van alle omstandigheden van het geval, maar sinds de zgn. Harderwijk uitspraak van 2 februari 2022, is in ieder geval duidelijk dat de bestuursrechter een handhavingsbesluit toetst op basis van:
- Geschiktheid;
- Noodzakelijkheid (is het handhavingsbesluit noodzakelijk om het beoogde doel te bereiken of zou ook met een minder ingrijpend besluit kunnen worden volstaan);
- Evenwichtigheid (is de maatvoering van het besluit, zoals de hoogte van de dwangsom en de lengte van de begunstigerstermijn of eventuele sluitingsduur, evenredig met de gevolgen van het besluit voor de betrokkenen en het eventuele profijt dat de overtreder met het eventuele besluit heeft genoten).
Dit is allereerst degene die door een gedraging of door een niet-handeling een overtreding begaat. Daarnaast kan dit degene zijn die onder wiens verantwoordelijkheid of wiens rekening een overtreding wordt gedaan. Daarbij moet gedacht worden aan een bestuurder of een leidinggevende. Dit wordt ook wel aangemerkt als ‘functioneel’ daderschap. Overtreders kunnen zowel natuurlijke personen zijn als rechtspersonen.
Dit hangt af van alle omstandigheden van het geval. In veel gevallen zal er op zijn minst een vergunning voor de activiteiten die een overtreding oplevert, moeten zijn aangevraagd. En in principe bereidheid van het bevoegd gezag om die vergunning of toestemming te verlenen. Gaat het bijv. om planologisch strijdig gebruik waarvoor een bestemmingsplan wijziging of een omgevingsvergunning vereist is, dan zal hiervan een ontwerpbesluit ter inzage zijn moeten gelegd wil er sprake zijn van zicht op legalisatie.
Vragen over bestuurlijke handhaving? Neem contact met ons op.
Kennis delen we graag
Interesse in een van onze andere expertises?
Gemeenschappelijke regelingen
Overheden kunnen om verschillende redenen kiezen voor een publiekrechtelijke samenwerkingsvorm in de vorm van een gemeenschappelijke regeling. De taken en bevoegdheden die aan zo’n samenwerkingsverband worden toebedeeld, kunnen van geval tot geval verschillen. HM adviseert over de totstandkoming en inhoud van gemeenschappelijke regeling en staat gemeenschappelijke regelingen en deelnemers bij bij geschillen die daarbij ontstaan.Gemeentewet
De Gemeentewet regelt de opbouw van de gemeentelijke organisatie en kent bevoegdheden toe aan de verschillende bestuursorganen van de gemeente: gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en de burgemeester. De ontwikkeling van de Gemeentewet staat niet stil. Bijvoorbeeld omdat gemeenteraden meer (lokale) bevoegdheden ontwikkelen om ondermijnende criminaliteit aan te pakken. Daarnaast zorgt de (verwachte) komst van de Omgevingswet ervoor dat nieuwe verordeningen moeten worden gemaakt en bestaande aangepast.Onteigening overheid
De onteigeningsprocedure en het bepalen van de schadeloosstelling is complex. Onze specialisten staan in onteigeningskwesties zowel overheden als particulieren bij. Hierdoor zijn wij goed bekend met de belangen en de werkwijzen van beiden. En kunnen we op kwalitatief hoog niveau, juridische diensten verlenen.Openbare orde
De relevantie van het openbare-orderecht is fors toegenomen. Politie, justitie en decentrale overheden werken samen met speciale eenheden zoals het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) om meer grip te krijgen op misdaad en de ondermijnende effecten daarvan voor de samenleving. Hun uitdaging is de redelijke bevoegdheidstoepassing. Belangrijke grondrechten zoals het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer en bewegingsvrijheid, moeten daarbij geëerbiedigd worden. Denk ook aan het delen van informatie tussen de samenwerkende overheden, waarbij de privacy van burgers onder druk kan komen. Dit levert de nodige juridische uitdagingen op.Overheidsaansprakelijkheid
Gemeenten en andere decentrale overheden hebben te maken met een breed palet aan taken en verantwoordelijkheden. Op alle deelterreinen kunnen zich omstandigheden voordoen waardoor zaken anders gaan dan voorzien, en aansprakelijkheidsrisico’s ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan letselschade bij een fietser als gevolg van tekortschietend wegbeheer, vertragingsschade bij een ondernemer wegens een onjuiste vergunningverlening, of tevergeefs gemaakte onderzoekskosten wegens stukgelopen onderhandelingen over een ruimtelijke ontwikkeling.Wet Bibob
Om te voorkomen dat de overheid onbedoeld criminaliteit faciliteert is er de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob). Het toepassingsbereik van de Wet Bibob breidt zich nog steeds uit. De toepassing van de wet vereist juridische en strategische kennis, zowel bij bestuursrechtelijke aangelegenheden als bij civielrechtelijke. Denk aan vastgoedtransacties en aanbestedingen. De ingewikkeldheid van de toepassing is lastiger geworden doordat bestuursorganen steeds strenger door de rechter worden getoetst op evenredigheid.Wet open overheid (Woo)
De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) is op 1 mei 2022 vervangen door de Wet open overheid (Woo). De Woo geeft iedereen recht op openbaarheid van informatie. Ten opzichte van de Wob is er in de Woo niet veel veranderd, maar zijn er toch op het gebied van onder meer beslistermijnen en weigeringsgronden enkele voor de praktijk belangrijke wijzigingen. Het is belangrijk om te weten hoe het precies zit vooral omdat in de Woo geen overgangsrecht is opgenomen en sinds 1 mei 2022 op alle lopende Wob-verzoeken in de bestuurlijke (niet-rechterlijke) fase direct van toepassing is. Ook de weigeringsgronden van de Woo zullen onveranderd veel discussie opleveren en daarom is diepgaande kennis van de jurisprudentie nodig.