Sociaal Domein
Breed scala aan taken maakt Sociaal Domein complex
De verantwoordelijkheden van gemeenten voor de zorg en ondersteuning van hun inwoners vloeien voort uit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Ook aanverwante taken vallen onder het Sociaal Domein, zoals handhaving bij leerplicht, het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten, passend onderwijs, leerlingenvervoer, en de reguliere en bijzondere bijstand.
De wil van gemeenten om de best mogelijke zorg of ondersteuning te geven aan kwetsbare inwoners, gecombineerd met deze veelheid aan beleid en regels, leveren een uitdagend speelveld op.
Uitdagingen waar wij gemeenten bij helpen
Gemeenten zijn binnen het Sociaal Domein afhankelijk van derden en private partijen. De beste zorg of ondersteuning vraagt om de beste aanbieder. Maar hoe beoordeel je wie de beste is? Wat mag je bijvoorbeeld van beoogd opdrachtnemers vragen qua expertise, verantwoording, toezicht, personele inzet? Hoe geef je een eventuele samenwerking vorm? Kies je voor een opdracht na aanbesteding, voor subsidie, een dienstverleningsovereenkomst, personele terbeschikkingstelling? Of ga je verdergaand samenwerken in een nieuwe (rechts)vorm? Met dit type vragen ondersteunen onze advocaten van het team Sociaal Domein al jarenlang een groot aantal gemeenten.
Een ander belangrijk punt vormt het actueel houden van verordeningen en beleidsregels. Dit is voor veel gemeenten lastig. Onze advocaten zijn op de hoogte van de actualiteiten, kennen de rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep. Zo bieden onze advocaten gemeenten inzicht in de voor hen geldende gevolgen van de nieuwe juridische realiteit en adviseren zij hoe gemeenten de lokale regelingen moeten aanpassen.
Onze expertise in het Sociaal Domein
Net zoals het Sociaal Domein breed is, is ook onze expertise breed. Met de ervaring en kennis die onze advocaten hebben opgedaan staan zij gemeenten graag bij op de volgende onderwerpen:
- Samenwerkingen in het Sociaal Domein;
- Personele vraagstukken (ter beschikkingstelling/personeelsvennootschappen, overgang van onderneming en reorganisatie, botsende cao’s);
- Governance- en toezicht;
- Het opstellen of wijzigen van verordeningen en beleidsregels;
- Delegatie van regelgevende bevoegdheid (bij o.a. essentiële zaken);
- Contracten met zorgverleners;
- Kwaliteit, handhaving en fraude;
- Inkoop/aanbestedingen;
- Subsidies;
- Privacyvraagstukken;
- Wmo 2015, Jeugdwet, Participatiewet en Wet gemeentelijke schuldhulpverlening – analyse van uitspraken van de Centrale Raad van Beroep en ondersteuning bij (principiële) bezwaar en beroepsprocedures.
Veelgestelde vragen in het Sociaal Domein
Een gewijzigde visie, of nieuw beleid, kunnen ertoe leiden dat een bestaande subsidierelatie niet kan worden gecontinueerd en moet worden beëindigd. Voor de beëindiging van een subsidierelatie is van belang om te kijken naar de duur van de subsidierelatie. Is sprake van een langdurige subsidierelatie, waarbij gedurende drie of meer jaren subsidie is verstrekt voor dezelfde voortdurende activiteiten, dan zal een redelijke termijn in acht genomen moeten worden. Gedurende deze periode kan de subsidieontvanger zijn verplichtingen afbouwen en kan zo nodig overleg plaatsvinden met de nieuw beoogde partij over de overdracht, continuïteit, et cetera.
De wet gemeentelijke schuldhulpverlening kent twee weigeringsgronden. Het college kan schuldhulpverlening weigeren als een inwoner al eerder gebruik heeft gemaakt van schuldhulpverlening. Of als een inwoner fraude heeft gepleegd die financiële benadeling van een bestuursorgaan tot gevolg heeft en de betreffende inwoner in verband met deze fraude onherroepelijk strafrechtelijk is veroordeeld, of een onherroepelijke bestuurlijke sanctie is opgelegd. Nadere weigeringsgronden kunnen worden opgenomen in de gemeentelijke beleidsregels.
Arbeidsvoorwaardelijke eisen in een aanbesteding kunnen alleen gesteld worden voor zover daarmee het level playing field niet wordt verstoord. Inschrijvers moeten gelijkelijk kunnen meedingen naar een opdracht voor zover zij voldoen aan de daaraan te stellen eisen en voorwaarden. De vraag is ook of arbeidsvoorwaardelijke eisen vanuit de gemeente als aanbestedende dienst wel wenselijk zijn. Voor zover het gaat om een aanbesteding in het Sociaal Domein is goed voorstelbaar dat een potentiele inschrijver gebonden is aan een cao, waarvan hij niet, of maar op onderdelen mag afwijken.
Het is vooral van belang om scherp te hebben welke eisen jullie als gemeente stellen aan een eventuele mede contractant, opdrachtnemer die tevens als penvoerder optreedt, of onderaannemer. Voorts hoe jullie je als gemeente verhouden tot deze partijen. Wat is de aard en omvang van de werkzaamheden? Dit om de juiste (nadere) eisen te stellen zodat de gemeente als opdrachtgever zich in een voorkomende situatie kan disculperen, of vrijwaren. Is sprake van een rechtstreekse contractuele relatie, of niet? In het tweede geval is de vraag welke (extra) verplichtingen je de rechtstreekse contractpartij kan opleggen.